Tarsan ayaa ka naxay isbaarooyin cusub oo lasoo dhigay Xaafado kamid ah Magaalada Muqdisho kuwaa oo lacago baad ah looga qaado gaadiidka xili amaankii Moqdisho la soo waayay,waxaana maalmahan raaf lagu hayay dadka shacabka oo Moqdisho ku nool!.
Tarsan ayaana sheegay in Isbaarooyinkan cusub ee lasoo dhigtay xaafadaha gaar ay dhigteen ciidamo gaar ah aan cidno ka amar qaadan kana tirsaneen Ciidanka Dowlada , waxa uuna ku hanjabay in dhawaan tilaabooyin adag ka qaadi doonaan Raga hubeesan ee isbaarooyinka soo dhigtay Qeybo kamid ah Muqdisho!.
Hadalka Tarsan ayaa ku soo aadaya ay soo badanayaan maleeshiyo Beeleedka dowlada oo boob iyo kufsi ku haya dadka shacabka oo Moqdisho.
ciidanka ku shaqeeya calooshooda ee Amisom duulaankana lagu keenay gayiga Somaliyeed kuwooda ku sugan Jowhar ayaa iminka la’ildaran cuduro isugu jira Duumada iyo beerxanuunka kadib Markii ay kaneeco kucuntay difaacyada ay kadagan yihiin magaaladaasi.
Fatahadii wabiga ayaa Kontrolka looga baxo degmada Jowhar Dhanka bari oo ay Amisom difaacyo ku leeyihiin waxaa helay daadad xoogan iyo nadaafad daro baahsan oo is kaashaday ayaa sababtay in askarta Amisom culays badan helo waxaa jira soojeed badan iyo dhiubaatooyin badan ooiskaashday ayaa keenay in ay kufaafaan Cuduradaas halista ah taas oo dadka deegaanka ay tilmaamayaan dhibaatada ciidamadaasi inay tahay mid iska muuqata oo laqari waayay!.
Waa kuwo iloobay nadaafada jirkooda mana heystaan xitaa maro kaneeco ay ka galaan kaneecada waxaa sidaa inoogu sheegay qof ka mid ah dadka magaaladda Jowhar ku sugan.
Marka laga yimaado cuduradaan so shaac baxay ee iminka ay la ildaranyihiin Askarta Amisom ee ku sugan magaaladda Jowhar ayaa hadana suuragal ah inay qabaan cudurada dhimirka iyo kuwa kale ee faafa sida HIV/AIDS maadama wadamada ay ka yimaadeen ay ka mid yihiin kuwo ugu daran wadamada afrika ee dadkoodu cudurkaas la ildranyihiin.
Ma ahan wa xlagu arkayo Somalia oo kaliya waxaa horey loogu arkay meel walba oo ciidamo duulaan lagu geeyo inay la soo noqdaan cuduro kala duwan, kuwa ugu badana waa kuwa laga qaado dagaal lagula jiro Islaamka ,waxaana tirooyin aad u badan dib loogu celshay dalalka Ciraaq iyo Afghanistan oo dagaal aan dhamaaan weli ka taagan yahay.
Dhimashada iyo dhaawaca dad shacab ah ayaa ka danbeysay kadib markii maleeshiyaadka Dagaal-ooge Axmed madoobe ay rasaas ku fureen dad shacab ah oo ku sugnaa suuqa xoolaha ee magaaalada Kismaayo.
Goob joogayaal ku sugan magaalada Kismaayo ayaa sheegay in maleeshiyaadka hubeysan ay dhaceen lacago shilin Soomaali ah,dilalka ayaa sedaxdii maalmood ee lasoo dhaafay magaalada kusoo badanayay rasaas aan la ogeyn cidda lagu ridayo ayaa saacad walba laga maqlaa magaalada arrinkaasi oo shacabka cabsi ku beertay.
Magaaladda ayaa tan iyo markii ay qabsadeen Ciidanka dowladda Kenya iyo maleeshiyo beeleedka dagaal-ooge Axmed maddobe “Raaskabooniyiinta” waxaa soo badanayay laynta dadka shacabka Muslimiinta ah taasi oo sabab u tahay maleeshiyaadka hubeysan ee yaacaya xaafadaha magaalada ka Kooban tahay iyadoona wali magaaladu ka taagantahay xiisadihii ku aadanaa maamul u sameynta maamulka lamagac baxay Jubbaland iyo kuwo kale oo ka tira badan oo mid walba madaxweyne la socdo waxay ugu yeereen!.
Dowladda Chad oo ciidankeedu qeybta ka ahaayeen duulaanka dulmiga ah ee ciidanka Fransiisku ku qaadeen wadanka Maali ayaa si rasmi ah u sheegtay inay ciidankeeda kala bexeyso guud ahaanba wadankaasi kadib dagaallo la isku riiqmay oo ay dhowrkii bilood la galayeen Mujaahidiinta Alqaacidda ee Dhulka Maqreb.
Wararka ka imaanaya magaalada Anjimeena ee caasimadda u ah Jaad ayaa sheegaya in kumanaan katirsan ciidanka Jaad ay ka degeen garoonka diyuuradaha magaaladaasi kuwaasi oo kasoo laabtay waqooyiga Maali oo ay dagaallo culus kasoo galeen.
“Ciidankeennu uma babac dhigi karaan nuuca dagaal ee ka soo muuqanaya Maali, waxaa ay ku laabanayaan wadankooda Chad howshoodiina wey dhamaysteen” ayuu yiri Idris Deby madaxweynaha Chad isagoo si cad u qirtay in ciidankiisu dagaalka ku jabeen.
Idris Deby iyo ciidankiisa Chad waxaa ay bilowgii dagaalka ku sagxeen Saxaraha iyagoo balan ku qaaday inaanay istaagi doonin ilaa ay keenaan Mujaahidiinta oo silsilado ku xiran islamarkaana ay soo afjarayaan iyagoo isku tilmaamay “Sahara Master” oo ah marka afka Soomaaliga lagu tarjamo si aan toos ahayn Culimadii Saxaraha.
Hoggaanka Mujaahidiinta jamaacaadka ansaarudiin iyo Towxiid Waljihaad ee Maali ayaa bishii Febaraayo ee lasoo dhaafay sheegay in kuwa soo duulay iyagoo jabay ay wadanka isaga carari doonaan guushuna u dambeyn doonto muslimiinta.
Chad pulls its troops from Mali
President Idriss Deby’s decision to withdraw follows France’s drawdown plan and raises concerns about future of the war
MUQDISHO:- Soomaaliya NGO ayaa xaaraan ku haysta, Nairobi ayey iska fadhiyaan waxayna lacag ka qaataan UN, markaas ayaa Ninkas wuxuu jecel yahay intuu qoro wuxuu yiraahdaa Soomaalidu sidaas ayey doonayaan ama sidaas ayey hormar ku gaarayaan, maantay Soomaaliya waa Nin Buka boqol u taliseye la sheegi jiray.
Horta Ninkaan Aqoon u la hayn Matt Bryden iyo Abdi Aynte Annaga hanaga barto, Matt Bryden Wadanka Canada ayuu kasoo jeeda, waa Nin la yiraahdo Gabar Soomaaliya ayuu qabaa garan mayno Diinta uu ku qabo iyo Gabadhaas Diinta ay haysato, waxaa la sheegaa Gabadhu in ay kasoo jeedo Gobolada Waqooyiga Soomaaliya ee hadda Somaliland loogu yeero.
Wuxuu aad u difaacaa in Somaliland ay Soomaaliya ka goosato, waa Nin kamid ahaan jiray inta aan shaqada looga cayrin isku dirka Soomaalida qoladii UN,ka ee la oran jiray Contact Group, waa Nimankii Sheekh Maxamed Cabdi Umal xiniiyaha kudhagay ee ku dari jiray warbixin ay kasoo saareen Murtadiinta Soomaaliyeed ee sheegta Siyaasiyiinta.
Abdi Aynte waa Wariyihii VOA qaybta Soomaaliga ka shaqayn jiray kadibna u wareegay Aljazeera qaybta English ka, waa Nin Soomaaliya oo Beesha Hawiye . Wuxuu kamid noqday NGO’yada Soomaaliya qasaya wuxuuna sameeyey NGO la yiraahdo,http://www.heritageinstitute.org/
Qoraal Mareegta Economist lagu qoray ayaa lagu sheegay Xassan Gurguurte in uu Siyaasaddii Soomaaliya ku fashilmay oo uusan haysan Barnaamij Siyaasadeed oo Shacabka Soomaaliyeed ka gadmi kara.
Matt Bryden, a Canadian who runs Sahan Research, a Somali-oriented think-tank in Nairobi, notes that “none of the work has been done towards federalism,” letting critics allege that the government is more centralist than it admits. They fret that the new security forces and police will be dominated by Mr Mohamud’s powerful Hawiye clan.
Abdi Aynte, the head of the Heritage Institute, a think-tank based in Somalia, complains that too many conspiracy theories abound. The president has no hidden agenda, he says, and “an incredibly hard job”.
“Matt Bryden oo hadda ka shaqeeya NGO baaritaanka Shacabka Soomaaliyeed ku haya, ayaa sheegay in Arinta Soomaaliya lagu dhameeyey Faderaalnimo, balse waa ku adag tahay dowladda inkastoo ay tahay dowlad dhexe sida ay sheegtaan”, Xassan Gurguurtana iyo Qabiilkiisa Hawiye waxaa gacanta ugu jira Awoodda Ciidanka cusub iyo Booliiska, Ayuu yiri, Matt Bryden”.
Sidoo kale Abdi Aynte oo madax u ah, Heritage ayaa qaba dhaliishaas in ay jirto, Xassan Gurguurtana mahayo Barnaamij Siyaasaddiisa uu kusii hogaamiyo, waxaana sugaysa howl aad u Adag ayuu yiri Abdi Aynte “.
Qormada waxaa lagu sheegay u jeedooyinka Somaliland iyo Puntland ay Xassan Gurguurte mucaaradka ugu noqdeen, Qabyaaladdii Soomaaliya ayuu Xassan Gurguurte soo celiyey, sidaan horay u sheegnay, waxaana ka socda Magaalada London Shirar Qabiilada Soomaaliyeed ay isku Afla gaadaynayaan, waxaana baraha Soomaalida qaarkood la soo dhigay Dumar si foolxun u caayaya Xassan Gurguurte oo guubaabinaya Beesha Jaalle Daarood.
Cabdiakriin Maxamuud Xaaji Fiqi oo ah wasiirka Gaashaandhiga Dowladda Federaalka ayaa ku hor kufay kuna calaacalay Saraakiil iyo Ciidamo Ingiriis ah xili uu ku booqday goob lagu macahad tababara ciidamada calooshooda ku shaqeeya oo dibadaha loo diro.
Muddo Afar bil ah wax dagaal ah may aysan qaadin dowladu maxaa yeelay hub mahaysano,ciidamada shabaabku joogto ayay usoo weeraraan Askarteena hubna mahaysano’ayuu ku calaacalay Ina Xaaji Fiqi.
Fiqi ayaa tilmaamay in Beesha Caalamka cunoqabataynta hubka ka qaaday Dowladda laakin iyagu aysan haysan dhaqaallo ay hub kusoo iibsadaan.
“Ciidan dhisan oo dagaalama waynu haysanaa laakin difaacyada kama bixi karaan maxaa yeelay mahaystaan hub marka waxay sugto uy ihiin dagaallo lagu soo qaado islamarkaana iyagu naftooda ay difaacdaan”ayuu sii raaciyay Ina Xaaji Fiqi”
Warka kasoo baxay Dowladda Federaalka gaar ahaan wasiirka gaashaandhiga ayaa ku soo aaday xili shirkii Ingiriiska loogu yaboohay in ku dhaw 300 oo milyan Doolarka Maraykanka ah.
Maleeshiyo Beeleedka oo u yaqaan ciidamoah kuwa dhaqan xun oo Mooryaan dadkana dhaca dumarkana kufsada,waxaa kale caan ku yihiin inay sii iibsadaan hubka la siiyo si ugu8 iibsadaan qaad iyo Calaq ay cabaan.
Waxaa Maleeshiyaadkan hortiis ku wareeray kuwii ka horeeyay sida Cabdulaahi Yuusuf iyo saraakiil dagaaleed oo aad u yaqaan dagaalada oo Ina Xaaji Fiqi” uusan waxba ka aqoon laakin loo keenay inow dadka sii wareersho.
Dhawaan waxaa magaalada Addisbaba lagu soo gabagabeeyay kulan ay yeesheen madaxda ku bohooday ururka Igad waxaana shirkaasi looga hadlayay waxaa ay ugu yeereen arimaha amaanka geeska Afrika gaar ahaan wadanka Soomaaliya iyo maamul u samaynta Kismaayo,kaasoay daneeyaan Kenya iyo Itoobiya oo wakiilka ah wadamo Norway ku jirto oo taagan daaha gadiisha.
Shirka oo ay goob joog ahaayeen madaxweynayaasha wadamada gobolka ayaa shirka sanadkan waxaa loo qabtay wadanka Soomaaliya oo badanaa loo qaban jiray, kulankii shalay waa uu ka duwanaa kuwii hore maadaama xaalada gobolka ay isbadashay.
Madaxdii halkaasi ka hadashay waxaa ka mid ahaa Xasan Gurguurte waxaaana uu u arkay kulankan mid ugu muhiiimsan ee ay gacantiisa ku soo gali karto magaalada Kismaayo oo in badan dowladdiisa loo diday inay wax go’aan ah ku yeelato maamul u samaynta magaaladaasi.
Waxaana khudbadiisa ku jiray calaancal ku aadan sidii maamulkiisa uu gacanta ugu dhigilahaa Kismaayo, waxaana uu ka codsaday madaxda wadamadaasi inay faraginta ay ka daayaan magaaladaasi gaar ahaan wadanka Kenya oo codsi gaar ah u jeediyay maadaama gaalaangalka ugu weyn ay iyadu leedahay.
Waxaa kaloo Xasan sheekh uu ka codsaday madaxda wadamadaasi inay kala shaqeeyaan xaalada amaan xumada ka jirta Soomaaliya, iyadoona badanaa la ogyahay inay wax ka soo qaad ahayn hadalada ay jeedinayaan madaxda Soomaaliya.
Waxaa ugu danbeyn lagu amray inow u hoos tago Kenya iyo hogaankeedacusub ee Uhuru Kenyata!
Xasan Gurguurte ayaa ah dabadhilif u adeega danaha gaalada geeska Afrika iyo kuwa soo dirsaday,wuxuuna gabi ka sii tuuri doona gaiga Somaliyeed iyo dadka ku nool hadii aan laga hortagin.
Magaacabidda Diblomaasiga Ingiriiska ee lagu bedelay Ambassador Mahiga ayaa shaki laga muujiyay sirta ka dambaysa inay tahay in Soomaaliya daaha gadaashiisa ay ka maamulaan Qaramadda Midooobay loona diiday inay ka tashadaan Diintooda iyo dalkooda.
Ergayga gaarka ah ee Qaramadda Midoobay u magacawday Soomaaliya Nicholas Kay ayaa si toos ah u maamuli dooona dhaqaalaha iyo siyaasadda Soomaaliya,waana Dayaaqilad qarsoon ama dadban iyo dadka oo lasirayo.
Qaramadda Midoobay ayaa Xafiiska Siyaasadda Soomaaliya u qaabilsan ee (UNIPOS) u bedeshay Unisom hadda kunturaad ku siisay sida aan xogta lagu heleyno,maadaama Soomaali loo diiday inay heshiiso lana soo dhoobay ciidamo calooshooda ku shaqeeya iyo Maleeshiyo Beeleed dhaqan xun,Waxaana Unisom hogaami doontaa shirka London iyo in la dhiso 2-sanno gudahood 3-Maamul Goboleed oo kala ah:
1-Jubbaland:oo ka kooban Jubadda-Hoose,Jubada-dhexe iyo Gedo,caasimadna looga dhigo Bu’aale.
2-South-western-State:oo ka kooban:Bay.Bakool iyo Sh/hoose:Caasimadna looga dhigo:Baydhabo.Baardheere-Afgooye.
3-Middland:oo ka kooban:Hiiraan,Sh/dhexe iyo Galgaduud:Caasimadna looga dhigo Beledweyne.Gaalkacyo-Balcad.
Waxaana maamulka Banaadir ku soo hari doona Moqdisho waxaana taasi dhib ku tahay Xasan Gurguurte iyo maamulkiisa degan Villa Somalia laguna ilaalsho kaaraha Amisom.
Waxaana sidaas ahaa qorshihii mudada soo socday ee loogu magac daray Road Map-ka salkiisuna yahay waxa loo yaqaan Dastuurka oo maanta Somali isku haysato.
Sidaas ayaa la rabaa in lagu qaato deeqda Somaliyeed iyadaoo la adegsanayo Dabadhilif Somali ah iyo ciidan calooshooda ku shaqeeya oo Afrikaan ah.
Dad la socda xaaladaha Somalia ayaa aamisan in arinku kashif ku dhamaan doono,sida kuwii ka horeeyay, shirkii London oo sanadka hor la qabtay iyo Road mapkii oo soo dhaafi waayay dhowr xaafadood oo Moqdisho ah.
Dagaal-ooge caan ahaa oo ay ciidamadii gumaysiga Ingiriisku ku dhaaran jireen oo la odhan jiray Richard Corfield, Soomaaliduse ku naanaystay Koofil oo ay Daraawiishi ku makashay dagaalkii Dulmadoobe ee 1913kii ayuu Sayidku gabaygan ka tiriyey.
Koofil wuxuu ka mid ahaa madaxda sare ee gumaysiga Ingiriiska dalka Soomaaliya wakiilada uga ah, wuxuuna gaar ahaan hoggaamin jiray col la odhan jiray (Camel Corps) Soomaaliduna u taqaanay Rakuubley. Col afar-lugood u badan oo awrta ku duula, sidaasna Rakuubley kula baxay ayuu ciidankaasi ahaa.
Waxaa dadka reer Moqdisho la daalo dhacaan dhibka ay ku hayaan maleeshiyo beleedka waxa lagu sheegay dowlad federal laakin dadka qaar yihiin dulmi Federaal ah!
Maleeshiyaadka beeleedka Cabdulaahi Bariise ayaa jirdil xun u gaystay qaarka tirsan Culumada Tabliiqa ka dib markii ay qoonsadeen Sunada ka muuqata iyo inay dad ugu yeerayaan Towxiidka iyo in ALAH amarkiisa la raaco.
Culumada Tabliiqo ma ahan Shabaab mana ahan Salaf Jihaadi,waana kuwa dad wacdiya oo Diinta ugu yeera laakin waxay kalamid yihiin sunada dhamaystiran kuwa aan kor ku sheegnay!
Bariise ayaa shegay in Masaajidyadda Muqdisho ciidamo la dhigi doono,lana socon siday Quraanka u aqriyaan.
Waa muxaadaro ku saabsan maalinta qiyaamaha dhibaayooyinka dhicidoona, waxaa soo jeediyey RABBI ha u naxariiste Sheikh Maxmed Axmed Rooble boqolsoon.
Tarsan ayaa ka naxay isbaarooyin cusub oo lasoo dhigay Xaafado kamid ah Magaalada Muqdisho kuwaa oo lacago baad ah looga qaado gaadiidka xili amaankii Moqdisho la soo waayay,waxaana maalmahan raaf lagu hayay dadka shacabka oo Moqdisho ku nool!.
News From Somalia 