Nimco waa Soomaali kuna nool dalka Netherland ama Holand ayaa noqotay mid ku Tumatay dhaqanka iyo diinta ummada Soomaaliyeed, kadib markii ay barnaamij caan ah oo ka baxa Telefishin caalami ah oo laga leeyahay dalka Netherlands ay la baxday nin cadaan ah oo Tv-gu keeneen barnaamijka la yiraahdo TAKE ME OUT!.
Inta hartay Somali ayaa u daayay iyo Video-ga iga yaabshay!!
“Dulli kama Baxaysaan hadii DIINTA lagu laaban”
Banaadir Post.
Waxaa maanta ii faraxad ah in marka hore aan hambalyo iyo boogaadin ba halkaani uga dirayaa dhamaan ummadda soomaaliyeed meel kast oo ay joogaan, maanta oo ah sannad guuradii 70aad ee ka soo wareegta xisbigii gobanima doonka ahaa ee S.Y.L 15 May 1943, taasoo ku soo begantay in maanta shacabka soomaaliyeed ay u dhaltay dawlad aan ku meel gaar ahayn , 70 sanno ka dib waxaan ilaahay ka baryeena in ay dib u soo noqoto heybaddii qaranimo iyo sharaftii calanka soomaaliyeed horay u lahaan jiray.
Runtii taariikhdu ma duugowdo, waxaana loo baahan yahay in laga faaiideysto maanta oo ah sannad guuradii 70aad xisbigii S.Y.L. ee koonfurta soomaaliya halgankaasi oo bar bar socoday xisbigii gobanimadoonka SNL ee waqooyiga soomaaliya waana maalin weyn oo aan la ilaabi Karin.
Haddii aan si kooban u xuso, marka hore waxaa la sameeyey urur ay ku kulman dhallinyarada oo la magic baxay SYC (Somali Youth Club) kaasoo ahaa urur aan siyaasi ahayn Halkaasoo ay ku kulmi jireen dhallinyaradda iyo wax garadka soomaliyeed.
Ururka SYC muddo ka dib wuxuu noqday urur siyaasi ah oo la magac baxay S.Y.L waxaa na dhidhibadda loo dhigay taariikhda marka ay ahayd 15.05.1943kii oo ay ku kulmeen dhallin yaro ka kooban 13 ah , kuwaasoo ahaa dhallinyaraddii fahmay dhibaatooyinka iyo hagar daamadda gumeysiga.
Ururkaani hadafkiisii ugu weyn wuxuu ahaa in shacabka soomaaliyeed la gaarsiyo xornimo taam ah la na mideeyo goboladda soomaaliyeed ee gacanta gumeysiga ku jira. Ururkani waxaa salka u dhigay dhallinyaradda oo kala ah :-
1. Yaasiin Xaaji Cusmaan
2. Cabdulqaadir Sheekh Saqaawaddiin
3. Xaaji Maxamed Xuseen
4. Daahir Xaaji Cusmaan
5. Maxamed Cali Nuur
6. Maxamed Cusmaan Baarbe
7. Khaliif Huudow Macallin
8. Sayiddiin Xersi Nuur
9. Cusmaan Geeddi Raage
10. Dheere Xaaji Dheere
11. Cali Xasan Maslax
12. Xaaji Maxamed Cabdulle Xayeesi
13. Maxamed Faarax Hilowle
Ururka SYL wuxuu ummadda soomaaliyeed u soo bandhigay dastuurkii uu ku hogaamin lahaa, qodobada ugu weyn waxaa ka mid ahaa in diinta islaamka dalka lagu hogaamiyo, in la radiyo midnimadda ummadda soomaaliyeed, in la cirib tiro dhaqamadda xun xun oo ay ka mid yihiim qabiilka iyo qabyaaladda iyo is quursiga , in la horumariyo aqoonta, hidaha iyo dhaqanka suuban iyo in la qoro afka soomaaliyeed, sidaasi darted xisbigu waxaa u ku guuleystay in si fudud ujeedooyinkiisa u gaarsiyo gobollada dalka oo idil , sidaasi darted xisbiga SYL waxaa u suurta gashay in uu xafiisyo ka furo gobolada dalka taasoo kordhisay caraddii gumeysiga uu u qabay shacabka soomaaliyeed.
Waxaa xusid muddan Odayaasha waqooyi iyaga oo ka shaqeynaaya mideynta soomaaliya waxay markii ay taariikh ahayd 17/07/1947kii baaq qoraal ah u direen xafiiska {The war Office – London}taasoo loo mariyey maamulkii gumeysiga xiligaasi ka talin jiray gobolada waqooyi. Baaqaasi oo ay u dhamaayeen suldhaanada, caaqiladda, odayaasha dhaqameedka iyo waxgaradka dadka reer Somaliland kuwaasoo kala ah :-
1. Suldaan Maxamed Cali Shire
2. Suldaan Ali Muuse
3. Suldaan Maxamed Faarax
4. Suldaan Xersi Cabdillahi
5. Suldaan Saciid Cabdi Abbi Guddoomiyaha ururka SNS
6. Suldhaan Maxamuud Jaamac Xoghayaha Guud SNS
7. Suldaan Cumar Hurreh Guddoomiyaha SNS – Cergaabo
8. Suldhaan Xaaji Jaamac Maxamed Xoghayaha Maaliyadda SNS
9. Suldhaan Ibraahim Cali SNS
10. Suldhaan Axmed Suleymaan Guddoomiyaha SNS – Burco
11. Suldhaan Cabdi Ciise SNS
12. Suldhaan Axmed Maxamoud SNS
13. Suldhaan Yuusuf Haji Adan
14. Suldhaan Maxamed Ciise Daraawiish SNS – Laas caano
15. Suldhaan Maxamed Ibraahim SNS
16. Suldhaan Adan Cali SNS
17. Suldhaan Adan Saciid SNS
18. Suldhaan Xaaji Adan Axmed SNS
19. Suldhaan Caydiid Maxamed SNS
20. Suldhaan Xaaji Xasan Geele SNS
21. Suldhaan Maxamed Kaahin SNS
22. Caaqil Xaaji Yaasiin Maxamed Burco Nadi
23. Caaqil Jaamac Cali Shire
24. Caaqil Maxamed Ula Joog
25. Caaqil Xaaji Faarax Goodah
26. Caaqil Xaaji Diiriye Cabdi
27. Caaqil Cawad Guuleed
28. Caaqil Yuusuf Imaan
29. Caaqil Suleymaan Yuusuf
30. Caaqil Axmed Xaaji Cabdullahi
31. Caaqil Cabdiraxmaan Xaaji Cali
32. Caaqil Ducaale Cabdi
33. Caaqil Abokar Xaaji Faarax
34. Caaqil Xayd Diiriye
35. Caaqil Maxamud Cabdi Caraale
36. Caaqil Adan Cabdi SNS Berbera
37. Caaqil Sayid Cabdiraxmaan Laas Caano
38. Caaqil Sheekh Cabdillahi Geele
39. Caaqil Maxamed Axmed SNS Burco
40. Caaqil Cismaan Xaaji Muuse
41. Caaqil Yuusuf Sh. Cismaan Nuur – Qaadiryah
42. Caaqil Axmed Sh. Cismaan Nuur
43. Caaqil Sheekh Xussen Axmed Daraawiish
44. Caaqil Yuusuf Xersi
Waxaan dareensanahay in xaquuqda dadkeena lagu tuntay taasoo horey na soomaaliya si arxan daro ah loo qayb qaybiyey maadaama dalka iyo dadka soomaaliyeed ay kala qaybsadeen British, Fraance, Italia iyo Ethiopian, qaybintaasi oo dhibaatooyin fara badan ay ka soo gaareen dadka soomaaliyeed taasoo caqab culus ku noqotay horumarka dalka ee dhinaca dhaqaalaha , sidaasi darteed kala qaybsanaan xagga siyaasadda waxay ummadda soomaaliyeed ay dhaxal siisay horumar la’aan oo sababtay dib u dhac dhinaca dhaqaalaha iyo aqoonta.
Waxaan rumeysanahay in dawladda Ingriiska dano fara badan ka leeyahay gobolka geeska Afrika sidaasi darteed waxaan ka codsnayenaa boqorka dawladda ingriiska xafiiskiisa inuu dalkeena ka difaaco haddii dibadda laga soo weeraro iyo guud ahaan danaha ummadda soomaaliyeed maadaama dawladda ingriiska guul weyn ka soo hooyey dagaalkii labaad ee adduunka guushaasi oo ay qayb ka ahayd ciidankii soomaaliyeed ay ka qayb ahayd isla markaasi na la barbar dagaalamay dagaladdii lagu jibiyey dawladda Japanese iyo dawladda talyaaniga.
Waxaan boqortooyadda dawladda Ingariiska ka codsaneynaa in la mideyo ummadda soomaaliyeed maadaama dawladda Ingriiska uu gacanta ku haaya dhamaan dhulka soomaaliyeed oo idil marka laga reebo Djbouti oo dawladda Fransiiska gacanta ku hayay sidii loo mideyn lahaa si loo helo somaali weyn oo madax banana “Bansomalisim” Waxaan boqortooyadda ka fileynaa in dadka iyo dalka soomaaliyeed ee maamulka dawladda ingriiska gacanta ku haya sidii loo mideyn lahaa isla markaasi na waxaan ka rajayneynaa in aysan mar kale dhicin sida foosha xun ee ummadda soomaaliyeed loo kala qayb qaybiyey taasoo aan hore uga dhicin qaaradda Afrika. Nuxurkii baaqaasi wuxuu ahaa in sidii loo heli lahaa soomaali mideysan oo xor, xiligaasi oo soomaalidu aaminsanaayeen in maalin la heli doono soomaali weyn oo xor ah.
Hase yeeshee nasiib daro 70 sanno kadib in himiladiisi ay burburtay maxaa yeelay jamhuuriyaddii soomaaliyeed ee 1960kii gacanta gumeysiga ka baxday ay maanta noqotay dhowr maamul goboleed taasoo ah arrin aan faraxad gelineynin inta damiirka leh ee ku abtirsata magaca soomaaliyeed laakiinse arrinta kala qaybsanaanta waxay faraxad gelinaynaa siyaasadda gumeysiga cusub oo sal u ah falsafadda Qeybi oo Xukun.
Bishii Oktoober 1947kii mar kale ayaa arrinaha soomaaliya la hor geeyey xoghayayaasha guud ee wassirada arrimaha dibadde ee dalalkii ku guuleystay dagaalkii labaad ee adduunka dood fara badan ka dib waxaa la isku waafaqay in Soomaaliya loo diro guddi xaqiiqa raadin ah oo soo oddorasa isla markaasina warbixin ku saabsan ka keenta rabitaanka shacabka Soomaaliyeed in ay diyaar u yihiin gobannimo iyo in kale.
Dagaalkii labaad ee adduun markii uu dhamaaday Markii u dhammaaday ayaa arrinta Soomaaliya la hordhigay jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa,United Nations shirkaasi oo ay ka soo qayb galeyn wadamadii ku guuleystay dagaalkii labaad ee adduunka oo uu hogaaminaayey dawladda Mareykanka, waxaana shirkaasi cod buuxa la isku waafay in soomaaliya wisaayada ay noqot, hase yeeshee dawladda Faransiiska ayaa arriintaasi wisaayadda si xoog leh uga biyo diiday. Sidaasi darted wuxuu shirkii ku dhammaaday fashil iyo guuldaro kaddib markii ay dawladihii ku heshiin waayeen siyaasadahooda ku wajahan Soomaaliya.
Bishii Janaayo 1948 waxaa magaaladda Muqdishu ka soo degay guddigii ay u soo xil saartay jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa, oo ka koobnaa dawladda Mareykanka, Ingiriiska, Faransiiska iyo Ruushka iyo Faransiiska kuwaa soo kormeer iyo xog raadin ah ku yimid soomaaliya ujeeddada ugu weyna ay ahayd in ay kala hubsadaan in dadweyna soomaaliyeed ay u bisil yihiin hanashadda xoriyada iyo in kale.
Guddigaasi afarta ah waxay durbadiiba ay bilaabeen in ay dhegeystaan fikraddahii iyo warbixinadii xisbigii SYL iyo Axsaabtii tiradda badaneyd ee dalka ka jiray oo kala ah sida tan ee hoos ku xusan :-
1. Somali Youth League (S.Y.L)
2. Hamar Youth Club (HYC)
3. Patriotic Beneficient Union
4. The Arab Community
5. The War Veterans
6. The Somali Young …. “Qabiil ku magacdarsaday”
7. Hindaitul Islam
8. Comitato Rappresentativo Italiano
Ururka la magac baxay patriotic Benefiecient Union ay isku bahaysteen 7 urur oo yar yar oo lagu tiriyo in ay gacan saar la leeyihiin talyaaniga (Pro-Italia) .
kuwaaso dhamaan ka soo horjeedday iraadii shacabka soomaaliyeed oo ahaa in la gaaro xornimo, iyaga oo ku andacoonaayey in ay shacabka soomaaliyeed maanta diyaar u ahayn in xornimo la gaarsiiyo loona baahan yahay in muddo 30 sannadood in lagu jiro gacanta Talyaaniga .
Taariikhdu markii ay ahayd 20 Janaayo 1948 guddigii ka socday 4tii dawladood oo wakiilka ka ahaa jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa, la kulmeen Guddigii matalaayey xisbigii SYL oo warbixintiisa xambarsaneyd himilooyinkii iyo rabitaankii shacabka soomaaliyeed siiyey guddigii xog raadinta u socday.
Guddiga Somali Youth Leage SYL :-
1. Xaaji Maxamed Xuseen Guddoomiye
2. Cabdullahi Ciise Moxamud Xoghaye
3. Maxamed Ahmed Xubin
4. Xaaji Faarax Cali Xubin
5. Sharif Maxamed C/raman Xubin
6. Xaaji Bashiir Ismaciil Xubin
Muddane Cabdullahi Ciise Maxamuud oo ka wakiil ah xubnaha SYL , guddiga jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa, hortiisa ka soo jeediyey warbixintii xisbiga SYL warbixintaasi oo lagu codsanayey jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa United Nations ka in si deg deg ah oo aan shuruud lahayn ummadda soomaaliyeed loo guddoonsiiyo madaxbanaanideedda iyo in inta himiladaasi laga gaarayo afarta dowladood oo xoogga waaweyni ay si wadajir u maamulaan dalka , iyagoo ka wakiil ah jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa.
Waxaa kale oo xusid muddan xisbigii Hamar Youth Club (HYC) oo ay isku mabaadii ahaayeen xisbigii SYL oo ay ka wada sinaayeen in shacabka soomaaliyeed la gaarsiiyo xornimo taam ah, xisbiga HYC hogaamiyaashiisu na waxay is bar bar taageen halganka gobanimadoonka waxaana warbixintiisa halkaasi ka soo jeediyey Muddane : Maxamed Abukar Abooke .
Guddiga Hamar Youth Club H.Y.C :-
1. Xaaji Muxyadiin Xaaji Cali Guddoomiye
2. Sheekh Cumar Xaaji Yusur Xoghaye
3. Aweys Dheere Diinle Xubin
4. Dheere Xaaji Dheere Xubin
5. Maxamed Cumarey Maxamed Xubin
6. Maxamed Abukar Abooke Xubin
7. Axmed Shariif Cali Fakhradiin Xubin
8. Xaaji Mungaani Mursal Xubin
9. Abukar Xamuud Sokorow Xubin
10. Mahamed Macalin Cali (Aamac) Xubin
11. Amiin Cismaan Nuur Xubin
12. Amiin Cadde Cismaan Xubin
13. Amiin Axmed Cumar Xubin
14. Xaaji Macow Yuusuf Xubin
15. Xaaji Cumar Muqadam Xubin
16. Cabdi Abooke Sheekh Xubin
17. Iikar Harkow Sheekh Xubin
18. Aweys Sheekh Ahmed Xaaji Xubin
19. Maye Xaaji Xusseen Xubin
20. Abuukar Abooke Axmed Xubin
21. Maxamed Mahamud Maaxi Xubin
22. Cabdiraxman Sh. Axmed Xubin
23. Maxamed Abati Xubin
24. Maxamed Cismaan Xubin
Hase yeeshee guddigii afarta ahaa markii ay la kulmeen xisbiyadii dalka ka jiray waxay noqdeen kala aragti,wakiilkii Ingiriiska iyo kii Mareykanka waxay u arkeen xisbigii S.Y.L. in uu yahay dhaqdhaqaaq waddani ah oo taageero adag ka heysta shacabka soomaaliyeed.
Waxaana isku fikir noqday wakiiladdii dawladda Faransiiska iyo Midowgii Sofyeeti waxay u arkeen in xisbiga S.Y.L. uu yahay xisbi taageero ka hela Ingiriiska si uu u kala qaybiyo ra’yiga shacbaka Soomaaliyeed uga na dhex abuuri lahaa qalalaaso.
Guddigii 4ta dawladood markii uu arkay banana baxii weynaa ee ay soo qabanqaabisay xisbigii S.Y.L , S.N.L iyo wakiiladdii ka socoday Somali galbeed , NFD iyo Djabouti ee xiligaasi ku sugnaa Muqdisho kuwaasoo taageero ka heysta dadweynaha soomaaliyeed oo muujiyey in ay rabaan xornimo,waxaa guddigaasi u cadaatay in shacabka soomaaliyeed uu rabo madaxbanaani taasoo ay warbixitoodi na ay ku ayideen in shacabka soomaaliyeed inuu hanto xornimadiisa .
Bishii Oktoober 18, 1948 waxaa xusid muddan halyeeygii Maxamuud Jaamac warbintin dheer uu u qoray jamciyadda qaramada midboobay ka dhaxeysa, wuxuu qoraalkiisi ku caddeeyey 90% shacabka soomaaliyeed waxay diyaar u yihiin in ay helaan soomaali mideydsan oo xor ah .
Warbixintii 4ta dawladdood ay ka soo jeediyeen jamciyadda qaramada midboobay ku codsadeen in ummadda soomaaliyeed la gaarsiiyo xornimo buuxda muddo 10 sanno ka dib, mudadaasi oo looga dan lahaa in la diyaariyo hogaankii maamuli lahaa dawladda cusub ee dhalan doonta.
Himilooyinka ugu weyn ee xisbiga SYL wuxuu ahaa in la helo soomaali weyn oo mideysan hase yeeshee dhibaatada ugu weyn waxay dhacday markii SYL ay diideen in Ingariiska gacanta loo geliyo soomaaliya, taaso dawladda ingriiska ka careesisay.
Bishii Nov. 11, 1949kii Jamciyadda qaraamada midoobay ka dhaxeysa waxay aqlabiyad ku oggolaatay fadhigeedii 4aad in koofunta Soomaaliya gacanta loo geliyo dawladdii fashiitaha ahayd ee Talyaaniga muddo toban sannadood si shacabka soomaaliyeed loo gaarisiiyo xornimo iyo madax bannaani taam ah, go’aankaasi waaxaa dib waxaa la sameeyey guddi la talin ahaa oo ka howl gala magaalada Muqdisho.
Sidaasi darted jamciyada qaraamada midoobay ka dhaxeysa waxay soomaaliya u soo dirtay 4 dawladdoo dawladda Masar, Kolombiya, Liberia iyo Filibiin si ay u fuliyaan go’aanada qaramada midoobay si ay u kormeeraan howlaha maamulka iyo horumarinta dalka soomaaliya,lana socdo ilaa uu dalka ka gaarayo maalintii la go’aamiyay in uu gacanta ku dhigayo gobannimadiisa taasoo maamulkii fashiitaha talyaaniga oo si buuxda loo xil saaray wisaayadda soomaaliya.
Bishii Oktoober 5, 1949kii waxaa xusid muddan dhacdadii la magac baxday dhaxg tuur, waxaa magaalada Muqdishow ka dhacay dagaal oo ay shacabka Soomaaliyeed dhagxaan kaga hortageen gumeystihii Ingiriiska taasoo looga soo horjeeda wasiirada arrimaha dibedda Ingiriiska iyo Talyaaniga oo ay qaramada midoobay u gudbiyeen mashruuc laga damacsan yahay in dawladda Talyaanigu dib ugu soo laabato Soomaaliya shuruud la’aan.
Xisbigii S.Y.L. durbaddiiba markii uu soo ifbaxay arrintaasi wuxuu abaabulay bannaanbaxyo uu kaga hortagayo mashruucaasi, hase yeeshee gumeysigii Ingiriiskuna wuxuu shacabkii u adeegsaday rasaas,wuxuuna maalintaasi shacabka u geestay dil naxariis darro ahayd iyo xarigba, hase yeeshee geesiyaddii soomaaliyeed waxay kaga hortageen dhagxaan nasiib daro se waxaa goobtaasi lagu dilay 6 qof kuwa kale oo fara badan lagu dhaawacay.
Bishii April 1, 1950kii iyadoo la fulinaayo go’aankii ka soo baxay jamciyadda qaramaada midboobey ka dhaxeysa wuxuu gumeysigii Talyaaniga si rasmi ah gacanta loogu geliyey isla markaasi na ula wareegay wisaayadii Soomaaliya.
Runtii mirihii ay beereen dhallinayraddii nafta u huray dalkoodda iyo dadkoodda waxaa la gurtay June 26, 1960kii iyo July 1, 1960kii maalintii xornimada iyo mideynta labad gobol Waqooyi iyo Koonfur.
Halgankaasi adaga waxaa looga soo gudbay midnimo iyo waddaniya sidaasi darteed waxaa haboon in shacabka soomaaliyeed hal heeskoodii u noqdo axya wadani, qabiil qaran ma dhiso, {Midnimaddo waa xoog aan la jibin Karin , kala taguna waa Burbur}runtii wadd aniyadda ayaa aaminsanahay in lagu gaari kara horumar iyo midnimo ummadda soomaaliyeed , isla markaasi na loogana bixi karaa dhibaatooyinka maanta dalka ka jira, looma baahan dagaal sokeeye iyo in dhiig la daadiyo balse waxaa loo baahan yahay in laga qayb qaato dib u dhiska dalka.
Waxaan ummadda soomaaliyeed u rajaynayaa in sannadkaani sannadka xiga ay ku gaaraan guul horumar leh iyo barwaaqo dawladda maanta u dhalatay waxay shacabka soomaaliyeed ka filayaan in ay ka samata bixiyaan dhibaatadda muddada dheer dadka iyo dalka ba ku habsatay
Abdulkadir Ali Bolay
bollay @ hotmail.com
Banaadir Post
Madaxweynaha dowladda Federalka ah ayaa ammaan u jeediyay dowladda Ingiriiska oo ah cadawga kowaad ee ummada muslimka ah ee Soomaaliyeed.
Ka sokow khudbadda uu ka jeediyay shirka London, waxaa jira wareysiyo uu si gaar gaar ah u siiyay warbaahinta qaar oo uu ku jira Taleefashinka Al-Jazeera qeybtiisa Ingiriiska. Madaxweyne Xassan ayaa war baahinta u sheegay inaanu waligi hilmaami doonin dowladda Ingiriiska oo uu ku tilmaamay mid caawineysa ummada Soomaaliyeed.
Xassan Sheekh Maxamuud ayaa sidoo kale khudbaddiisii shirka ku muujiyay calaacal iyo cabsi uu ka qabo mujaahidiinta isagoona sheegay in caqabad caalami ah ay heysato dowladdiisa.
Madaxweyne Xassan ayaa u muuqda mid ay gaaladu dooneyso in ay ka dhigato mididii ugu dambeysay ee lagu gawraco ummada muslimka ee Soomaaliyeed.
Tusaale waxaa kuugu filan in dowladdiisa laga saaray kumeel gaarnimada si looga saxiixdow wax walba, waxaana jirta in Xassan uu saxiixa ka soke yahay nin u caaboon in gaalada la siiyo dalkeena sida laga dheehanayay khudbaddii uu ka jeediyay shirkii kooxda xiriirka caalamiga Soomaaliya ee uu ka qeybgalay. Xassan waxa uu shirkaasi ka sheegay in badda Soomaaliya tahay 12 meyl isagoona meesha ka saaray 188 meyl oo baddeena ah si gaaladu u qaadato.
Wax kale Iska dhaafe xitaa xeerka Badda Soomaaliya ayaa qoraya in cabirka baddeenu yahay 200 oo meyl. Sida indheer garadku sheegayaan Xassan Sheekh Maxamuud waa mididii lagu kala qeybsan lahaa inta kasoo hartay Soomaali weyn oo uu horey usoo kala qeybiyay Ingiriisku.
Wakaaladda wararka ee Harar, horey ayey uga hadashay qorshaha reer galbeedka iyadoona tilmaantay in xilligan lasoo gaaray waqtigii ay qorsheysteen gurashada kheyraadka dalkeena.
Hoos ka aqriso qorshaha reer galbeedka ee uu Xassan nala doonayo.
Cusuurtii dhexe ama 1800 wixii loo soo gaaray Yurubta waxay xoogga saareen iney baaritaan dheer ku sameeyaan adduunka, kheyraadka ku jira, dadka ku nool iyo diimaha ay kala aaminsanyihiin si ay u gaaraan hadaf gumeysi oo dano badan xambaarsan.
Sahmiyaal fara badan ayey direen oo caalamka meel walba maray, markaas kadibna waxay ogaadeen in ay u suurta gal tahay markey Khilaafadii Cuthmaaniyiinta tabar dareyso in caalamka islaamka ay soo gali karaan islamarkaana qabsan karaan.
Sidaa bey wixii ka dambeeyay 1882kii kusoo galeen Soomaaliya iyagoo burburiyay Khilaafadii meesha ka jirtay, kadib waxay u dhaqaaqeen iney si khaas ah u sahmiyaan kheyraadka dalka ku jira oo uu raadadkiisu muuqdo illaa iyo maanta. Meel walba waxay mariyeen calaamado iyo wadooyin kuwaasoo loo yaqaano wadooyinka Ameerikaanka, wadooyinka Ingiriiska, wadooyinka Talyaaniga, wadooyinka Bortoqiiska iyo kuwa kale.
Sannadkee Ayey Go’aansadeen In Ay La Baxaan Kheyraadka Dalka?
Reer galbeedku waxay qorsheysteen in ay kheyraadkaasi la baxaan marka la gaaro 2010 inta ka sokeysana ay sii dajiyaan istaraatiijiyaddii ay ku fulin lahaayeen xoog iyo xeeladba.
1945 markuu gabagabada ahaa waxa loogu yeeray dagaalkii labaad ee adduunka ayaa ra’iisul wasaarihii ingiriiska Winiston Churchill iyo ururkii Sahyuuniyadda ee lagu aas aasay dalka Austoria waxay heshiis ku galeen wixii ka dambeeya 2010ka in Yahuuda dagto dalalka Geeska Afrika laga soo billaabo harooyinka Victoria illaa iyo Badda cas.
Reer galbeedku waxay Soomaaliya u ahayd keyd ay kor ka ilaashadaan oo ay u joogaan maamulo ay iyagu sameeyeen kuna dhaqma dastuur gaalnimo ah.
Markii ay meesha ka bexeen dowladihii Aadan Cadde iyo Cabdirashiid islamarkaana hana qaaday xukuumaddii milatariga ahayd ayaa waxaa reer galbeedka soo wajahay cabsi ku aadan inaaney kheyraadka la bixi karin haddii ay sii jirto dowladdii Siyaad Barre oo ahayd mid wadaniyad aaminsan inkastoo ay diinta ka fogeyd.
Cabsida reer galbeedka ayaa waxaa sii xoojiyay markey arkeen in dadka Soomaalidu yihiin shacab isku mid ah, isku diin ah, isku madhab shaaficiyo ah, isku luqad ah islamarkaana ehel wadaaga.
Intaas kadib waxaa xooga la saaray in dowladaasi la dumiyo shacabkana lakala firdhiyo sidii horeyba loogu sameeyay dalal badan oo caalamka islaamka ka tirsan sida:- Indoniisiya, Al-jeeriya iyo Nayjeeriya si hadhow shucuub akhlaaq iyo diimo kala wato oo gaalo ah dalka loogu soo celiyo!. Arintaasi waxay ka dhacday Indonisiya, aakhirkii u dambeeyayna waxaa laga gooyay gobol dhan oo East Timor la yiraahdo.
Sidaa awadeed dowladdii Shuuciga ahayd ee uu hogaaminayay kaligi taliyihii Siyaad Barre waa la riday, kadibna waxaa shir lagu qabtay magaalada London ee dalka Ingiriiska halkaasoo safiirkii Mareykanka u fadhiyay uu ka jeediyay khudbad isagoo yiri “waxaan aad ugu faraxsanahay maanta darbigii Soomaaliya ku hareersanaa waa uu dumay waxaana jirta fursad muhim ah oo u bannaan dalalka daneeya arimaha Soomaaliya, waxaana ugu baaqayaa in arintaasi loo dhaqaaqo lagana faa’iideysto”.
Tallaabooyinka La Qaaday Burburka Kadib.
Si dagdag ah ayaa hawshi loo billaabay, xeryo qaxooti ayaa dadkii loo sameeyay, dagaal sokeeye ayaa wadanki laga oogay, qabqablayaal iyo jabhado ayaa la abuuray intaana waxaa dheer in ummadii in ka badan shan milyan lagu shubay Yurub iyo Ameerika kuwaasoo ay qaadayeen Kaniisadaha, ururada diimaha, baadariyaasha iyo hey’adaha.
In badan oo kamid ah dadkaasi waxaa loo badalay gaalo iyo kuwa aananba aqoon waxa ay yihiin kadibna dib ayaa loo soo celiyay iyagoo matalaya danaha Yurub iyo Mareykan.
Waxaa taa barbar socda hoos u dhaca dhaqaalaha reer galbeedka oo soo bilowday markii uu dagaalkii qaboobaa dhamaaday kaasoo wixii ka dambeeyay 2000 u xuub siibtay burbur saameyn weyn keenay, kadibna waxaa soo cusboonaaday dalab ah in la boobo dhaqaalaha caalamka islaamka ku jira sida:- Ciraaq, Afganistaan, Somaaliya, Nayjeeriya, Maali iyo wadamo kale si loogu kabo ra’sumaaliyada caalamiga ah ee uu burburka dhaqaale ku socdo.
Duulaanka hadda ku socda Soomaaliyana waxa uu qeyb ka yahay arimahaasi iyadoo xoogga la saarayo in lala dagaalamo inti la awoodi karo mujaahidiinta oo uu Allaah kasoo daahiriyay meel aaney raar galbeedku kusii tahsan istaraatiijiyad ahaan.
Soomaaliya waxaa hadda duulaan ku jooga lix wadan oo calooshood u shaqeystayaal ah oo ay soo kireysteen Mareykanka iyo Yurub kuwaasoo kala ah: Kenya, Itoobiya, Uganda, Burundi, Siiralyoon iyo Jabuuti.
Maxaa Ahmiyada Loo Siinayaa Soomaaliya oo Quwadahan Badan Loogu Soo Diray?
Dalka Soomaaliya waxaa ku jira kheyraad noocyo kala duwan leh oo aad u badan waayo marka dhaqaalaha caalamka laga hadlayo waxa ugu horeeya ee lasoo qaato waa shidaalka, Somaliyana waxay hodan ku tahay shidaalka sida ay shaaciyeen reer galbeedka qudhooda.
Shrkadda Conoco ayaa warbixin ay soo saartay sannadkii 2010kii ku sheegtay in dalka Soomaaliya uu kaalinta labaad uga jiro sideeda dal ee Afrika ugu shidaalka badan.
Shirkado kale oo ay kamid yihiin Afrika Oil iyo Ranger Resource ayaa sheegay in dalka Soomaaliya yahay wadanka labaad ee ugu nadiifsan shidaalka qaaradda Afrika.
Wax qarsoon ma ahan in uu dalkeenu yahay kan labaad ee Afrika marka Sudan laga yimaado. Soomaaliya wuxuu Allaah ugu deeqay macdan, dahab, dheyman, gaas dabiici ah, kalluun qareedka aduunka ugu qaalisan, beero 3 milyan oo hektar ka badan iyo xoolo nool oo kala gadisan.
Geela oo kale markaan tusaale usoo qaadano waxaa la yiraahdaa geela adduunka 70 % wuxuu joogaa Soomaaliya. Kheyraadka intaa la eg waxaa heysta dad yar oo muslimiin ah ehelna isu wada ah, waana midda keentay in lagu soo duulo si gacantooda looga baxsho umad kalana loogu beero dalkooda.
Maxaa Caddeyn U Ah Arintaas?
Daliil waxaa kuugu filan dastuurka cusub ee ay gaaladu dajisay, markaan kasoo qaadano jinsiyada oo kale waxaa ku qoran qofka 5 sano hadduu Soomaaliya joogo waa muwaadin, waxaa ku qoran ilmo kasta cidduu doono ha u dhasho haddii dhul Soomaaliyeed laga helo waa muwaadin.
Waxaa kaloo ku qoran gabar kasta oo Soomaaliyeed meeshey doonto haku dhasho, cidey doonto ha u dhasaho, cunugey dhasho waa Soomaali.
Waxa dadkaas oo dhan loo Soomaaliyeynayo waa in dad lagu yeesho dalka si ay u fududaato in la burburiyo jiritaanka ummadeed kadibna loo qaato kheyraadka wadanka.
Si arintaasi loo fududeeyo waxaa kale oo dastuurka ku jira qodob lagu kala fogeynayo ummada Soomaaliyeed kaasoo oranaya “Soomaalidu waa laba jinsi oo kala ah Carab iyo Afrikaan, waxay ku hadlaan 3 luqadood oo kala ah: Maxaa tiri, May tiri, iyo Carabi”. Sirta ku jirta meehsaasi waa in Afrikaanta soo duushay is xijiyaan dadka qaar oo ay yiraahdaan annaga ayaad nala dhalateen.
Caqabad Adag oo Hor Taagan Boobka Reer Galbeedka
Xilligan aynu joogno aadanuhu wuu horu maray maskax iyo jir ahaan intaba, waana midda keentay in reer galbeedku si dhameystiran u gumeysan waayo ummad badan oo uu adoonsan jiray sida:- Soomaaliya.
Dalka Soomaaliya waxaa ka hana qaaday Mujaahidiinta Al-Shabaab oo xiriir la leh jihaadiyiinta caalamka oo uu hadafkoodu yahay in ummada laga yureeyo cadawga laguna dhaqo diinta Islaamka oo barax tiran.
Xarakada Mujaahidiinta Al-Shabaab waxay awood u yeelatay in ay si cad u hor istaagto ujeedooyinka reer galbeedka ee ku dhisan gaalnimada iyo hagardaamada.
Mujaahidiinta waxay sameeyeen wax qabad taariikhi ah oo uu xitaa ku faani doono Soomaaliga gaalada la socda, waxay jilibka u aasteen oo ay iska caabinayaan lix wadan oo dhulka joogta iyo reer galbeedka oo hawada ka taageeraya dhaqaale iyo hubna siinaya.
Sidoo kale Mujaahidiintu waxay dadka ku baraarujiyeen dhagarta gaalada iyagoo baray in la iska dhicin karo taasoo keentay in dadku noqdaan kuwa jihaadka ku biiray, kuwa taageera iyo kuwa dhabbaha kusoo jira.
XIGASHO SABAAX.COM
Banaadir Post.
Wargeyska The Guardian ee ka soo baxa wadanka Ingriiska ayaa shaaciyay in Uhuru oo maxkamadda aduunku baadi goobayso lagu casuumay magaalada London inuu yimaado dhowaan.
Casuumaadda dowladda Britain ay u fidisay Uhuru Kenyatta ayaa la sheegay inay ku qotonto sidii uu kaga qayb gali lahaa shir dhowaan halkaasi ka dhacay oo arrimaha Soomaaliya looga hadlayo kaasi oo ay martigelinayso islamarkaana agaasimayso xukuumadda David Cameron.
Guardian waxaa uu qoraalkiisa ku sii daray in sababta shirkaasi looga qayb gelinayo dowladda Kenya ay tahay kadib markii xukuumadda Britain ay u aragtay arinkaasi mid muhiim u ah qorshaha Soomaaliya ay ka damacsantahay.
Afhayeen u hadlay wasaaradda arrimaha dibadda Dowladda Ingriiska ayaa dhankiisa sheegay in xukuumadda London ay Kenya u aragto mid dhig wanaagsan la ah Soomaaliya islamarkaana ay mudantahay in lala socodsiiyo waxna laga weydiiyo sida Soomaaliya laga yeelayo.
Dhanka kale ilo ku dhow xafiiska Uhuru Kenyatta ayaa The Guardian u sheegay in masuulka ugu sareeya Kenya uu dhowaan u duuli doono magaalada London ee caasimadda wadanka Britain.
Dowladda Kenya ayaa qayb ka ah ciidamada shisheeye ee ay taageeraan dalalka reer galbeedka ee ku duulay Soomaaliya iyadoo ciidamo diyaarado iyo gaadiidka gaashaaman u dirtay Soomaaliya si ay Shareecada Islaamka u dumiyaan.
Kenya naf ahaan waxay Soomaaliya ka doonaysaa dhul iyadoo aaminsan inay dhulka jubbooyinka juqraafi ahaan leedahay,waxaana laga yaabaa in ka qeyb galkeeda shirka London uu salka ku hayo sidii dhulkaasi loogu xalaaleyn lahaa islamarkaana xukuumadda Xasan Sheekh ee la waardiyeeyo loogu qancin lahaa.
Soomaaliya ayaa in mudo ah gacmaha shisheeye lagu kala goynayay iyadoo gacanta laga bixiyay dhulka galbeedka Soomaalida Ethiopia, NFD-da Kenya Soomaaliland iyo Puntland waxaana hadda la qorsheynayaa sidii inta hartay loo sii kala jari lahaa.
ISHA WARKA RADIOALFURQAAN.COM
Banaadir Post.
Intaadan akhrin warkaan oo aadan daawan Videoga hoos yaal ayaa Su’aashu waxaa weeye Muqdisho oo awal boob ay u heysteen Dadka degan guryaha aysan lahayn oo hadana qayb ka mid ah ajnabi xoog ku heystaan, Macquul ma tahay inaan wali ku tilmaano Caasimada Qaranka soomaaliyeed?
Magaalada Muqdisho ayaa Qayb kamid ah waxaa iska maamusha Qolyo aan la garanayn oo xitaa aysan jirin cid ogolaansho u siisey iney dhistaan, Dhul xeebeedka ku teedsan Garoonka Diyaaradaha Muqdisho waxaa ku yaal dhismayaal lagu raaxeysto oo amaankooda la sugay, dhulkaas ninka lagu sheegoinow yahay Madaxweynaha Dowlada Federaalka Xasan Gurguurte xitaa cag ma dhigi karo oo looma ogala.
Hotel kamid ah dhismayaasha laga hirgaliyey halkaas ayaa waxaa dhistey nin Mareykan ah, waxaana habeynkii lagu seexdaa inka badan 400-500 USD, Waxaa badanaa isticmala Hotelkaan shaqaalaha Hay’adaha iyo sirdoonka Reer Galbeedka.
Shirkada dhistey Hotelkaan Waxay badanaa waxka dhistaa Wadamada Dagaaladu haligeen sida Soomaaliya,Iraq iyo Afganistaan.
Dhulxeebaadkaan balaaran waxaa ku yaala dhismayaal iyo meelo lagu dabaasho oo lagu raaxeysto, Waxaa kuyaal Garoon yar oo diyaaradaha khaaska ah kasoo degaan, waa magaalo aan Soomaaliya ka tirsanayn balse ku dhextaal Muqdisho.
sida aan Warar ku helney Madaxweyne Xasan Gurguurte kama hadli karo mana tagi karo hadii uusan Ogolaansho ka haysan Sirdoonka iisaga kursiga saaray oo amaanka deegaankaas Qandaraas ku heysta, waxaa amaanka Ilaaliya shirkad Koonfur Afrika laga leeyahay.
Shaqaalaha deegaankaan ka howlgala iyo Dhismayaasha ka dhisan ma jiraan cid ay Ogolaansho ka heystan.
Michael Stock is pursuing an extreme version of that basic investor’s principle: Get in early. He’s just finished building a resort on the coast of war-torn Mogadishu, Somalia. WSJ’s Christopher S. Stewart reports. (Photo: Dominic Nahr/WSJ)
Banaadir Post
Tan iyo waxii ka danbeyay Burburkii Dowladii dhaxe ee Soomaliya waxa uu dalka soo maray heerar kala duwan o midba mid ka sii xumaa haba ugu darnaado heerka aan manta ku suganahay.
Horaantii Isbuucaani ayey eheed safar an la sii shaacin markii uu ku tagay Magalada Muqdisho Xogeyaha Arrimaha dibada e Dowladda Ingiriiska William Hague kasoo kulan u ku qabtay Garoonka diyaaradaha Aadan Adde kuna sheegay in si toos ah loo furay wax loogu yeeray safaarad
Waxaan jecleestay in an wax yar is dul taago oo an wax ka qoro anoo ugu magac daray Safaraad Mase Saldhig Sirdoon
inbadan oo aqristayaasha ayaa laga yabaa durba marka aan ka dhawaajiyo magaca ah Safarad ama Saldhig Sirdoon in ay maskaxdooda ku soo dibaaxdo maxuu kaga danleyayay balasa waan sii faah fahin
Soomaaliya oo noqotay Bahala galeen tan iyo waxii ka dabeyay soo galitaankii ciidamada Xabashida oo aaqriki sababtay in kuwa walalahooda ah oo loo soo huwiyay magaca Nabad Illaalin lagu badlo si mesha looga saaro xasuuqii ay ciidamadii xabashida Geysteen
Markii ay ciidamada loogu magac daray nabad ilaalinta ee gaalada afrikaanta yimadeen hadaba waxa sii badanayay sirdoonka soo galayo dalka walow ay hada maree heerkii ugu xuma oo gaaladii cadaanka eheed qarashka badan la daba joogtay kuwa afrikaanta ay si toos u soo caga dhigteen dalka ayagoo ku soo galaa wax loogu yeeray taageero caalami ah
William Hague oo magalada muqdisho ku sugan qasatan madaarka diyaaradaha ayaa waxa uu halkaasi ka tagay calanka calamada is dhaafka ku taal ee dowladda ingiriiska asoo sheegay in si toos ay u furan tahay hada kadib safaraadii Uk
Isweydiinta dad badani durba ku soo dibaaxee ayaa ah maxa xilkaan keenay in safraad laga furo Gudaha garoon diyaaraded ama xero ciidan degan yahay hadii ay tahay safaraad dhab ah oo u adeege dadka ka soo jeedo dalka Uk ama heesto jinsiyada Uk
Sida caadiyanka ah marka safaarada ama xarun dublumaasiyeed ay kala furanayaan laba dal oo cilaaqaad wanaagsan ka dhaxeyo waxa dhacdo in xarunta laga furaa safaarada ay ahaato inta badan meel kaga taal caasimada Halbowlaha ama meel ka ag dhaw inta badan xarumaha dowaldda sidoo kale waxa marka la furaa xarun dublumaasiyeed goob joog ka noqdo safiirka u matlaa dalka furanaa
Ujeedka xero ciidan looga furay
Laga soo bilaabo Isgoyska KM4 ilaa xeebta jaziira oo caan ku ah degnaashaha ay degan yahiin sirdoonka galaaada afrikaanka iyo Kuwa cadaankaba ayaa qeyb weyn ka ah in maanta laga furo xarun loogu magac daray safaarad aygoo u argo in ay ku nabad galayaan
Waxaa is weyn diintu tahay caasimadii soomaaliya o idil ma inta ka dhaxeeso baa Isgoyska KM4 ilaa xeebta jazeero
Aaway madaxtooyadii Dalka? Aaway xarumihi ku caanka aha in laga furo xeryo dublumaasi?
Su’aalahaasi o dhan wax ay kugu soo dhacayan marka aad fiirso qaabka manta loo furay waxa loogu yeeray safarada Uk
Waa Maxay Xogta dhabta ah e ka danbeeso in xiligaan la furo xarun ay ku yeelato hay’ada IM6 oo
ah Hay’ad sirdoonka Uk u qaabilsan dibada.
Waxaa hubaal ah in xaruntaan ay qeyb ka tahay dagaalka galada ay kula jiraan shacbiga muslimiinta somaalida ayagoo u soo maraa dad sheeganaa magacii dowladnimo somaliyeed si ay ugu ugaarsadaan waxii ay u argaan in ay ka horimaan karaan danahooda ku aadan qabsashada dalka soomaliya iyo ummada musliminta ee ku nool
Gunaanad Iyo fariin ku aadan shacabka Muslimka ee soomaaliyeed
Walaalaheyga Muslimiinta soomaaliyeed ogaada waxa maanta loogu yeeray safaarad in ay tahay qeyb ka mid ah IM6 Uk oo ahi hay’ad sirdoon oo ka howl gasho dunada oo idil si ay xogta qarsoodiga ama dhagaraha lala damacsan yahay gaalada Ingiriiska u heso waana waxa maanta ku soo aadiyay in soomaaliyana ay ka furato xarun
Hadaba anoo soo gabagabeyna hadalkeyga waxan ku soo jaraa soomaliya oo idil ama caasimadii oo idil ma waxa ay ku soo idlaatay in in ta ciidanka shisheeyaha xooga ku heesto laga sameeyo xeryo sirdoon
Hadaba hallkaasi waxaa ka cad hadalkii meel walba lala marayay ee ahaa in caasimada nabad tahay ay beenoowday hadiiba xero ciidan dhaxeeda laga furaa xarun sirdoonka Ingiriiska leeyahay
W/Q : Aqoonyahan Saciid Islaam.
Banaadir Post.
Wadan walba waxa uu leeyahay taariikh u gaar uuna ku faano, hadaba dalkeena Soomaaliya waxa uu leeyahay taariikh dhinac walba leh, waxaana ka mid ah dagaaladii lala galay Gumeystiyaashii talyaaniga iyo Ingiriiska.
Dr. Saadiq Eenoow oo ah aqoonyahan qora taariikhda Soomaaliya kana sheekeeya ayaa carabka ku dhuftay in dagaaladii talyaaniga lala galay ay hormuud ka ahaayeen reerka la yiraahdo Biimaal oo uuna ku sheegay weliba in ay yihiin dad geesiyaal ah, Dr saadiq ayaa yiri waxaan la sheekeestay qoraaga weyn ee Aw-jaamac ayaa ii sheegay buu yiri in waagii dowlada leyga diiday in manhajka soomaliya lagu daro taariikhda Reerka Biimaal dagaaladii ay lagaleen gumeystihii Talyaaniga, iyadoo leygu xujeeyay buu yiri in aan lagu qori karin taariikhda qabiil iyo Dowlad dagaalamay anigana waan ka gaabsay buu yiri maxaa yeelay reerkaas kaliya ayaa la dagaalamay talyaaniga ayuu yiri Daawo muuqaal-ka taariikhda oo kooban.
W JAAMAC CUMAR CIISE: DHINBIIL DIB U NOOLAYSAY HALGANKII DARAAWIISHTA – Q.1aad
http://www.somalitalk.com/lafoole/index.html
Banaadir Post
Wargeyska Afka dheer ee Daily Nation ayaa Qarxiyey Qorshe ay dowladda Kenya ku damacsantahay in ay Shidaal Baaris uga Billowdo Deegaannada Jubbooyinka ee ay haatan Ciidamadeedu haystaan Iyo Xeebaha ku dherersan Xuduudda Somaliya ay Kenya la leedahay ee ay Kenya isku dayeyso in ay Muranka geliso.
Wargeyska ayaa shaaca ka qaaday Shirkado Reer Galbeed ah oo Arrinkaas kala shaqeynaya Dowladda Kenya, Iyadoo sidookalena Wargeysku uu soo hadal qaaday wax uu ku sheegay Muran ka taagan Xudduudda Badda ee labada Dal ee Somalia Iyo Kenya, Murankaasoo Wargeysku uu xusay in Dowladda Kenya ay kuguuldarreysatay in ay ka xalliso dowladdii Kumeelgaarka ahayd ee Sheekh Shariif, Kadib Markii Saxiixii ay Dowladdaas ka heshay uu kusoo diiday Baarlammaankii KMGka ahaa ee Xilligaas jiray.
HALKAN KA AQRI WARBIXINTA WARGEYSKA
Kenya ayaa Maadaama ay weysay Saxiixii ay ku xalaashan lahayd qeybo kamid ah Xuduudaha Baddeenna, Waxa ay haatan qorsheyneysaa in ay gebi’ahaanba qabsato Gobollada Jubbooyinka iyo Xeebaha halkaa ku yaalla oo ay hoosgeyso Maamulkeeda, Iyadoo qorsheyneysa in ay Halkaas si qasab ah uga sameyso wax ay ku sheegeyso Maamul-Jubbaland oo iyada hoostaga si ay qorshaheeda dhaqaale uga fushato gudaha Soomaaliya, Waxase aysan Kenya Xisaabta ku darsanin in waxa ay raadineyso ay yihiin Calaacal Timo kasoo baxeen, Waxana ay moogyihiin in Soomaalidu aaney wada ahayn Kuwa ay ku Gumeystaan NFD oo kale.
Banaadir Post.
Idaacadda Islaamiga ah ee Alfurqaan oo u taagan soo bandhigidda barnaamijyo wax tar u leh ummada muslimiinta ah ee Soomaaliyeed ayaa waxay haatan baahineysaa barnaamij maqal ah oo halkudheggiisu yahay (Isma Badasho Diintuye Aadmigaa Dayooba).
Dadka qaar baa laga yaabaa in uu micno kooban uga boxo magaca barnaamijka laakin sidaa wuu ka balaaranyahay.
Si kooban haddaan u sharaxno, barnaamijku wuxuu ka hadlayaa taariikh diineed ku qotonta dalkeena, wax qabad diineed laga faa’iideystay, hagar daamo diineed lagu burburay iyo dhacdooyin la xiriira oo muhim ah.
Barnaamijka wuxuu sheekadiisa kasoo billaabayaa horaantii todobaatankii oo ah waqtigii ay sida rasmiga ah dalkeena uga soo hana qaaday dacwada Saladiga ah.
Wuxuu barnaamijku kaa shaafin doonaa marxaladihii lasoo maray iyo waxa mar walba sababta u ahaa in dad badan ka inxiraafaan manhajka amaba dhanka kale uga soo jeestaan.
Intaas iyo in ka badan ayaad aqriste ka heli doontaa qeybaha barnaamijka Insha’allaah.
Ujeedada aan u baahineyno barnaamijkan ayaa waxay tahay in jiilka barito iyo dadka aanan la socon wixii dhacay ka faa’iideystaan si ay tusaale iyo cibro ugu noqoto amaba aaney u dhicin in loo been sheego.
Qeybta kowaad waxay ka hadleysaa, hana qaadkii dacwada salafiga iyo caqabadihii ay kala kulantay dowladdii shuuciga ahayd ee Kacaanka.
Waxaa ka qeyb galay Sheekh Xassan Daahir Aweys oo kamid ah mas’uuliyiinta Xarakada Mujaahidiinta Al-Shabaab, Sheekh Mustaffa Alsalafi, Sheekh Jaamac Cabdisalaam, Sheekh Maxamad Axmad (Balli) iyo Dr Xanafi Cabdi Sheekh Aadan.
Sidoo kale waxaa qeyb ka ah kalimad taariikheed muhiim ah oo uu jeediyay Al-qaari Sheekh Cabdirashiid Sheekh Cali Suuf.
Halkan ka dhayso Qeybta 1-aad (Isma Badasho Diintuye Aadmigaa Dayooba).lite
ISHA HADALKA WAA RADIO ALFURQAAN.
Banaadir Post.
Anigoo Hormaraya Agagaarka lamabar Afar ayaa waxaan ku leexdey nin aan Dadiisa ku qiyaasey in uu jiro 45 Sanno waxaa markaa ku Mashquulsan yahay Boor halkaa ku yaal oo ku qornaa “Madaxweynaha iyo Xukuumadiisa Diwaanka Taariikhda ayaa loo gelinayaa Aqoonsiga Mareykanka “ markiiba waxaan weydiiyey walaal maxaad ugu Deygagtey Boorkaan markaasuu yiri “Adiga maxaa tahay “Markaas baan ku iri aniga waxaan ka tirsanahay Qolooyinka Warfaafinta “inta si aad ah ii fiiriyey ayuu yiri”aad baan kuugu baahanay “waxaan ku iri sidee wax u jiraan” Maya Maya wax kale ma jiraan ee waxaan rabaa in aad wax ka qortid Boorarakaan Tirada badan ee maalin weliba Madaxda Dowlada isku Xayeysiinayaan “markaas baan ku iri “maxaa ku jaban in sidaan ay isku Xayeysiiyaan “Maya walaal sidaa ma aha ee waxaan rabaa in aad wax ka qortid Dhaqaalaha faraha badan ee ku baxaya Boorarkaas “.
Waxaa markiiba Bilaabey in aan u Kuur Galo oo si Xuuraansi ah u baaro Dhaqaalaha ku baxa Boorarkaas iyo halka laga keeno ,waxaana ii soo baxay in halkii Boor uu ku Baxo lacag gaareysa Lix Boqol oo Doolar , hadaba Su’aasha is weydiinta Mudan waxay Tahay haddii Halkii Boor uu ku baxo Dhaqaale intaa la’eg imisa Boor baa la soo dhigey Wadooyinka Muqdisho , Dhaqaalahaasi faraha badan ee ku baxay Boorarkaas. imisa Qof oo Soomaali ah oo maanta Beerka Dhulka ku haya Gaajo Awadeed oo Nafta ku Ceshan lahaa,,waxaa Dhab ah Boorarkaas ay Masruufi karaan Qoysas badan waa Tiro aad u badan sidoo kale waxaan Ogaadey in Qandaraas lagu siyey Shirkado kuwaas oo si toos ah ugu xiran Dowladda , markiiba waxaan wacay ninkii arrintaan ii iftiimiyey waxaan weydiiyey waxaad iiga warantaa Xaaladaada Noloshada “markaasuu afka Furtey oo yiri “Haddii aan si dhab ah kaaga waramo Xaaladeyda marka ugu Horeysa Caruurtteyda iyo Xaaskeyga maanta waxay jiifaan meel Qorax ah oo Baahi nagu dishey ka dib markii halkii aan degeneyn si Xoog ah nalooga saarey iyadoo Xitaa aan Wax Ogeysiin ah nala siinin weliba waxaan ogaaney in dadka kale ay doonayaan in ay Dhistaan si ay Dhaqaale halkaa uga Abuurtaan marka aniga keliya ma ihi Qoysa fara badan baa maanta sideyda oo kale Boga beerka ku haya marka anaga iyo Dowlada waxaan nahay laba kala Baridey kala War la’ “
Waxaan weydiiyey Maxaad Dowlada ugu Ogeysiin weydeen arrintaan ? markaasuu isagoo Careysan yiri “Waxaa moodayey in Dowlada ay u dhalatey dadka Danta yarta ah hase yeeshee dad bay maanta ka taagan tahay Dagaaladii baa roonaa oo Nabadii waa nooga dartey war miyeysan Dowlada lahayn dad la taliya oo uga soo warama Nolosha Dhabta ee ay ku nool yiihin Shacabka marka Madax Wadankooda Dhistey Dadkoodana ka war qaba baa is Xayeysiiya ,Maalin Dhaweyd waxaa Maqley Raiisul Wasaaraha Ingiriiska oo Shir ka socdey Wadanka Belgaum isagoo Shirkii dhex fadhiya ayaa waxaa u soo dhacay Fariin (Message) ah in Nin Ingiriis ah la Afduubtey , markiiba Waraaqihii buu inta iska Duubduubtey buu Shirkii ka baxay marka Halka Qof oo la afduubtey baa Shir looga baxay,marka u Maleynmaayo haddi Boqolaal inta la Dilo ama la Afduubto in ay Madaxdeena uga bixi doonaan Shirar marka imsa Soomaali ah baa maanta Dalka Dibadiisa iyo Gudihiisa ku dhibaateysan waxaa ka si yaab badan in Todobaadkaan Madaxdii oo dhan Dalka ay ka maqnaayeen Welibana Madaxweynaha waxaa la ii sheegey in uu ka qayb galayey Caleemo saarkii Uhuro Kenyatta Soomaalida waxay Tiraahdaan “Saan Saan ku Gud “ waayo Xitaa Ergey uma soo dirin Kenya Caleema Saarkii Madaxweyne Xasan Shiikh marka waxay ahayd in uu Ergey u diro ama Wasiir “ayuu yir ninkaas sida aadka ah ula yaabanaa Boorarka ay isku Xayeysiinayaan Madaxda Dowladda ee Dhaqaalaha badan ku baxay .
“Dowladaan sidey u Dhalatey Cid u jeeda ma jirto Danyartii waxaa socda arrimo fara badan oo Dowlada laga rabey in ay wax ka qabto waxaa Jira Dhul Boob aad u baahsan weliba Dhulki Danta Guud , Dugsiyadi waxaa la siiyey Dad Dhaqaale Doon ah , Waxaa jira Sicir Barar aad u baahsan, Waxaa dib u soo laabtey isbaarooyinkii ,Waxaa Canshuur lagu kordhiyey wixii ka soo degayey Dekeda Muqdisho, Garsoor ma jiro, Maamuladii la yiri dadka ha soo doortaan Kor baa looga keeney , Wax ka qabasho la’aanta arrinta Kismaayo , Jawaab la’aanta Dowladda Dilalkii loo geystey Dhalinyaradii lagala baxay Xabsiyada , la Xisaabtan la’aanta Hayadaha iyo Dowladaha Mashaariicda ka wada Muqdihso Tusaale “Dowladda Turkiga waxay Dhiseysey Wadooyinka Muqdisho gaar ahaan meelaha ay dadka Marayaan (Marshibiyeedi) hase yeeshee Dhismayaashaas waxaa ka soo baxay Dhaliilo waa waaweyn waayo Roob aad u yar oo dhawaan ka da’ay Muqdisho ayaa qaar ka mid Dhismayaashaas la tageen Roobabkii maxaa moodeysaa haddi Roob weyn uu Da’o marka waa dhaqaale meel Cid la’ah ku baxay . Safarada Tirada badan ee Madaxda Dowladda”ayuu yiri ninkaas sida weyn uga Caroodey Xayeysiinta Madaxda Dowladda
Guntii iyo Gabgabdii In aan ka hadlo Boorarka waxaan doonayey in wax badan aan ku Iftiimiyo waxaana hore u sheegey in uu ku baxay Dhaqaale badan iyadoo taasi ay jirto ayaa waxaan mararka qaar Madaxda Dowlada aan ka maqlaa iyadoo ay leeyihiin , Barnaamijkaas Fulintiisa waxaa uu u baahan yihiin Qorshe marka waa la yaab Ruux Haraad haye ama Biya u baahan haddii aad tiraahdid 10 Maalmood ka dib Qorshe aan dejiyey ayaan Biya kuugu siinaya waa wax aan la aqabali Karin marka Dadkaan waxay u baahan yihiin in horey Biya laga siiyo waayo waxay ku jiraan Nolol Dhiig Joojin u baahan oo Qorshe la dejiyey kama gaari karaan , waxaan Barnaamijka Qorshe Dejinta ku dhaqma Dowladaha dhinac waliba ka hormarey marka waxaan Dowlada aan kula talinayaa in ay joojiyaan Boorarka ay isku xayeysiinayaan waayo Dhaqaalahaasi waxaa u baaahan dad aan u fara badan oo maanta Xaalada ku Xun tahay marka in ay maanta dadka qaar ay yiraahdaan Dagaaladii baa noo roonaa, in arrinta halkaas la Gaarsiiyo ma ha wax la Dhayalsan karo Dadkana uma baahna in Wadooyinka la isku Xayeysiiyo ee waxay u baahan yihiin wax qabad dhab ah oo si Qoto dheer hoose loogu eego Noloshooda .
W/D Amiin Yuusuf Khasaaro
E-Mail amiinkhasaaro@hotmail.co.uk
E-Mail amiinkhasaaro@yahoo.co.uk
Banaadir Post.
News From Somalia 