Baroordiiq: Af-bakayle nimankii kufriga uraya ii keenay |Xagaa 2012|

Waagii baa beryey! Waxaan sidii caadada ahayd u fool bishay in aan ka war doono dhiishaydii, sida qof walba oo kale oo dunidan maanta yaala!  In badan baa laga yaabaa kolka ay dhiisha arkaan in ay is yidhaahdaan! Oo odayga maxaa qaaday oo uu hungurigiisa oga sheekaynayaa! Kolkaa hunguri doon ma aanan ahayn! Waxa aan daydayayey in aan bal ogaado waxa saaka soo kordhay! Subaxaa wax kale oo cusub iyo culays baa jiray! waayo waxaan xaga dhiishaydii u jeestay anigii oo aan xaataa kobkii qaxwaha ee caadada ii ahaa aan ku hanbaasin! Kadib kolkii aan |Aljazeera|  daf idhi wixii u horeeyey ee ishayda dafay waxa ay noqdeen Zenawi oo inta si wanaagsan loogu soo lebisay misana xagga hoose lagaga qoray in uu dunida isaga tagay! Muxuu ummadd illaahay hoojiyey oo halaag dabada u suray! Waxa aan judhiiba dib u xasuustay qiso dhab ahayd oo xeradii qaxootiga ee Utange ka dhacday! Wiil yar oo dhowr jir ah ayaa aabihii ku xanuunsaday xerada! Wiilka yar maalin walba waxaa lagu yidhaahdaa aabaha waa uu xanuunsan yahay oo sariirtuu jifaa! Wax badan kama garan! Cishadii dambe ayaa lagu yidhi Guuleed aabahaa waa dhintay! Yarka oo carabka la’aa waxa uu ku warceliyey “Dimo dimaaba ladaa waayey” – Sidii Guuleed baan aniguna kolkii aan khabarkaa akhriyey idhi “Dimo dimaaba lagaa waayaye”!!!.

Horta warku waxa uu ahaa kii ugu wanaagsanaa ee ay Soomaalidu inta badan maqlaan dhawaanahan! Waxaanad ka gadhan kartaa sida meel walba khabarku u wallanayo! Iyo sida ay meel walba isugu bishaaraynayaan! Qaar kale oo badan oo iyaga ah ayaa qaba in imika ay wax badan is bedeli doonaan! Oo Soomaaliya ay sidan ka soo rayn doonto mar hadii ninkii sixirkeeda iyo dagaal-oogayaasheeda falkin jiray dunida warqad cas oo isaga bax ah la siiyey– Iyaduba waa dhacdaaye  – walow in sidaa loo dhigo in wax waliba uu Zenawi xaga dambe ka riixayey uu xoogaa ka badbadis ahu u ku jiro! Oo sida qof waliba ogyahay geeridii ninkaa ku timi ma aysan ahayn mid ka nixisay un ragii jaalkii ahaa ee isaga u shaqaynayey ee dagaalada ka hurinayey gudaha Soomaaliya; kuwii xijaabtay iyo inta noolba!! Marka lagu daro Mukulaasha cayilka la dhaqaaqi la’ oo iyadu umuurta oo dhan xagga dambe ka riixayey oo hiil iyo hooba la garab taagnaa weligii iyo weligiiba wax walba oo ay u baahan yihiin sidii ay dhibaatadda iyo hagardaamadda ummadda Soomaaliyeed u sii joogtayn lahaayeen! Hadii xaal sidaa yahay Odayga xijaabtay maxaan ku eednay! Sow maxay ku nuugtaa amase ka nuugtaa ma ahan!!

Inkasta oo dagaal-oogayaasha Soomaaliya magacyadooda, xirfadahooda iyo sida ay isu xigaan oo isu xulufaystaan la iga badiyo hadana waxaan qabaa in ay si un u hiifayaan oo u haaraamayaan qadartii odaygoodaa qubuuraha u dirtay, ee ka dhigtay in ay agoonnimo u soo hotayo! Waad aragteen oo judhiiba in badan oo sheegta in ay horjoogayaal ka yihiin qaybo ka mid ah dalkii Soomaaliya ee uu isagu u qaybiyey ayaa lahaa intay qalabka warbaahinta soo istaageen, waanu ka xunnahay geeridiisa, Alaha u naxariisto, oo qaar kale oo aan laga filayn oo ahlu-diin loo haystay la arkay iyagii oo ilmaynaya, oo si hal haleel ah tacsi ugu diray Zenawi iyo eheladii uu ka geeriyooday! Filanwaa aaa!! Akhyaar kale oo iyagu weli tubtii hayaa ayaa illahaa oo maxaad u fili wayday, ragga imika horboodaya waxay ugu yeedheen |Ictisaamka| ee ay Bashiir Salaad iyo ragiisu ugu horeeyaan iyo weliba qaar ka mid ah dhaliinyaradii iyaga ku haray|Abuu xasaan, Axmed abdisamad| kadib kolkii ay intii wax kala garanaysay isaga tagyay sow ma aysan ahayn kuwii u gurguuranayey Zenawi, iyagii oo weliba indha-adeegooda ku doodaya wuxuu ahaan jirayba in xiligan uu yahay nin ragga diinta islaamka haysta la duuban, oo mararka qaar ay nooga dhigaan najaashigii oo soo nolol noqday – Iyaduba way dhacdaaye – dhalinta wax kala garanaya ee wax un loox jiitay ma u malaynaysaa in laga raarido karo! Waxay u muuqdaan in kuwaa dhurdaraystay ay iloowsanyihiin in maanta dunidii oo dhami ay isu-furan noqotay oo wax walba oo aad ku talaabsato amba aad aad la dhawaaqdo judhiiba la ogaanayo!!

Bixidii Zenawi sida looga arko dundia;

|Dhimashada Zenawi waxa ay noqon doontaa su’aalo dhowr ah oo aan jawaab loo helaynin tan ku jeeda danaha mustaqbalka reer galbeedka ee Geeska Afrika | Telegraph, August, 2012

|Tan iyo 2006 iyo 2011, Zenawi aad buu ugu faraxsanaa in cidankiisu shanta ola tago Somalia, cadowga keliya ee qarankiisa xataa ka hor xiligii gumaysiga| Mike Pflanz, Telegraph, August 2012

|Waxa uu sameeyey wax walba oo ay Dowlada Maraykanku doonaysay| Johnson, CNN, August, 2012.

|Somalida Itoobiya ku dhaqan aad bay ugu hoobteen intii uu Zenawi xukunka haystay| Tadesse and Straziuso, Abc News August, 2012.

|Dhibaatadda Soomaaliya oo dhan Zenawi ayaa ka dambeeyey| Faarax Macalin, August 2012.

Meles Zenawi qudhiisu sidii u arkayey Soomaaliya;

|Waxaa la yaab nagu noqotay in aan tagno caasimadda Soomaalida, iyada oo aan hal xabadna nalagu soo tuurin, waa wax lala yaabo dal dhan oo aad caasimadiisii tagtay oo aadan wax iska caabin ah la kulmin, arintaa filanwaa ayeey nagu noqotay| Meles Zenawi,  Aljazeera 12/2006

27/12/2006 ayuu gabalkaa baasi u dhacay Ummaddii Soomaaliyeed, kadib markii |Xabashidii| uu hagayay Con.Yuusuf ay soo gaadheen xeebaha Soomaaliya gaadh ahaan caasimadii dalka, arintan oo Muslim iyo gaalaba ka fajicisay, iyo sida uu cadowga iyo caadaqaatayaashii uu Con-ku hagayey ugu guulaysteen in ay meel ogaga soo hadhaan Ummadii Soomaaliyeed min Raas Kambooni ilaa iyo Raas Casayr, sharaftoodii karaamadoodii iyo qaranimadoodiina ay hog halaq galeen ah ugu hubsadeen, islamarkaana u riyadii |Minilik| halkaa kaga dhabeeyey! Rabiguna waa kan ina baray in ay iyagu jeclaan lahaayeen in aan sidooda oo kale un noqono si walbahaarka iyo walaahowguba u daayo! Oo markaa ay sal-mugii u fadhiistaan iyadii oo aysan jirin cid ay ka cabsanayaan oo macne leh eeg qowlka Illaah|Waxay jeclaan lahaayeen in aad u galoowdaan sida ay u gaaloobeen, oo kolkaa aad isku mid noqotaan” 4:89

Kolka aad hoos dhagta ugu dhigto hadal haynta reerka ee Con.Cabdulaahi Yusuf ayaa ay u dhigaan in sababtii uu ku mutayba xabsigii dheeraa ee Mingiste ay ahayd un isagii oo ka biyo diiday in calanka Mingiste laga taago geyigii Soomaali ee labadii shanta ka hadhay ee ay sida wada jirka ah u qabsadeen isaga iyo xabashida, goortaa isagu waxa uu ka carooday ninkii cariga ka talin jiray Siyaad Bare! Hadii dhacdooyinkii xiligaa lagaba soo tago oo tan imika taagaan iyo  xabashidii oo soo gaadhay xeebihii Soomaaliya oo ay ku taamayeen tan iyo intii ay jireen! Maxay reerku riyadaa dhaboowday ku fasiri doonaan! Sow un qaskii iyo damacii dagaal-oogayaasha ma ahan sababta ay daafi-qurunley ugu soo horkacayeen geyiga soomaali! Walow halkan ay mudan tahay in aan xusno in ay qoli waliba danteeda u socoto! Min xabshiga illaa dagaal-oogaha soo horkacaya ee is leh sidee inta kale oga dheeraysaa oo aad oga hormartaa halkan aduunka aakhiro haba joogtee oo sida hal hayskoodu yahay kolka ay maqlaan waa la dhimayaa iyagu yidhaahda |ma cid baa aakhiro kasoo warantay, oo inta ay dhinteen soo nabad noqday!!|! 83:7-13

Hadii aan in yar dib u eegno hadalkaa ninkaa galbaday ka soo yeedhay; horta waa beenaale, oo ma aysan dhicin isagii oo xaragoonaya in uu iska soo galay gudaha dalka Soomaaliya, oo waa la ogaa wixii ka dhacay min xad beenaadka u dhexeya Soomaaliya iyo Itoobiiya illaa iyo baydhabo oo ay fadhidey dowlad ku shegii gacan ku rimiska ahayd ee uu isagu xagga dambe ka riixayey! Dagaaladan oo in badan oo cidaankiisa ahu ay ku hoobteen, iyadii oo weliba meel walba loogaga soo gurmaday! Sidaad dooniba u dhigoo waxaa shaki la’a ah in si wayn loogu xasuusan doono goolkaa uu Soomaalida ka dhaliyey iyo in uu isi sii taagay xeebihii soomaalida oo tan iyo dagaalkii badda iyo buurta la baxay ay soomaalida gumaysidiidka ahu  ka yuraynayeen geyigaa!!

Halkan waxaa xusid mudan nin ka tirsan Kooxda Tigree-ga tirade yare ee ka taliya Itoobiya Simon Barakat oo isagu la hadlayay qalabka warbaahinta in uu yidhi;

|Weligeen waxaan ku fekiri jirnay sidii aan Labada qaybood ee ka hadhay Soomaaliya gacanta ugu soo dhigi lahayn, weligeen waxay nala ahayd wax fog, maanta ayayse arintaasi meel mar noqotay| Aljazeera 12/2006.

Ninkan oo ugu yadhaan dhowr daqiiqo hadlayay ayaan marnaba soo qaadin ragii daba-qoodhiga u ahaa ee keenay halka ay timi |Xabashidu| manta, oo maxaa dib loogaga soo hadalqaadayaa dantii laga lahaa waa lagu gaadhay, welina howlo kale in ay sidaa iyo ka wanaagsan u soo ebyaan oo ay oga soo dhalaalaan ayaa looga fadhiyaa, iyadii oo aan barya ahayn ee ay sanka ka tolanyihiin!. Akhri qowlka Rabbiga|Qofkii iyagga ka talaqaata ee adinka ah, iyagga un buu ka mid yahay|5:51

|Shariifka iyo ragii ka horeeyey oo dhan, oo uu ku jiro madaxwaynihii dhintay, iyo kii ka horeeyey mid walba waxaan ka hayaa, tol beelayeey sidan ma moodaynin| Faarax macalin, August,  2012. Iyadii oo uu xaal sidaa yahay ayaa ay ragga sida badan la fadhiista Zenawi ee culumo iyo caamaba leh laga soo xigtay isaga oo leh |Soomaaliya imika waxay itoobiya ka dambaysaa ugu yaraan nus qarni|, oo macnaheedu yahay in uu ragaa u xaj tagay uu maankooda geliyo in uu isagu howl wanaagsan qabtay hadii uu Soomaaliya god ku riday tan iyo maantana qorshihii uu la doonayey iyo sidii gam loogaga siin lahaa dal iyo dad wixii ay Soomaaliyi lahayd ay weli sidii loogu talagalay u socdaan! Xiligaa cabsidii la qabay way sii korodhay cid walba oo qisadan maqashayna rajadii ay qabtay iyo qaran dambe oo ay isla-wayntu yeelato dib bay u liqday!

Waxyaabaha aan marnaba loo fadhiyin ee dhacay ayaa ay ugu horeeyaan rag badan oo kuwa diin wanaagsan lahaa  ay ka mid yihiin kolkii ay isu dhiibeen caqligii Zenawi, oo ay u gurguurteen, oo wax walba oo kale inta ay meel iska dhigeen isagii dan iyo badbaado biday! Maantana aad aragteen sidii ay judhiiba ola hinqadeen baroor diiqda kolkii in uu dunida isaga tagay la soo sheegay! Oo caamada iyo hunguri u ordka laba garaye! Kuwan culimadda sheegtay ee hoos ordaya una loogaya wixii dareen qumman ahaa ee qarankeenu lahaa maxaa lagu macneeyey! Bal eeg halka ay isaga lingaxan yihiin garaad-xumayaashaa! Ayaan daran aqalkii bay aslaysaa ismana oga! Mid ka mid ah kuwaa agab laawayaasha ah ayaa Xarunta dalkaa Nairobi lahaa kuwani waa ay qadisanyihiin, oo sidii nebiyadii rabbigu soo diray iyo hufnaanta Alle ayeey la meel yihiin?! Ma waxaa heerka lagu gaadhaa in aad akhdaam xabashi noqoto! Amba in wixii ugu wanaagsanaa ee aad samaysay ay noqdaan in aad gacan maris iyo baryo dunida oo dhan isu marto! Oo geiyagaad tagtaba tidhaahdo hadii aan la i sooryeyn waxbaan rogayaa ama baabi’inayaa! Ama inkaar baa idinku dhacaysa oo wax aad adigu ugu yeedhay culimo lama wayneyn!!

Dib u eeg oo akhri sidii uu suubanuhu NNDH dhaqankiisu ahaan jiray! Kolka ay aduunyo iyo Aakhriso sheeda iska arkaan! Weedhooda oo dhami waxa ay ahayd in ay yidhaahdaan |Wax dhaqaale ah idinku waydiisan mayo, mushqaayadaydu alle ayeey saarantahay|, tan wadaad-xumoow aad ku dooday marka sidan loo dhigo sow ma noqonayso mid ka duwan tii ay ergadii Alle la yimaadeen!! Diintii iyo Dowgii illaahay kuwaas oo kale ayaa aagab tiray oo cid walba oo ku intifaaci lahayd qadhaadh ogaga dhigay! Qadisnaani ha joogtee qaadirkaa idinka aarsan doona sida foosha xun ee |dhaqankii keliya ee illaahay ummadda oga raali noqday| 3:69. aad u duwdeen oo howd iyo halan-baqo oga tuurteen!! Hadiise ayba dhacdo in sida ay isu sawireen ay yihiin qadisnaani ha joogtee, illaahay waxa uu inna baray oo keliya in barashadu ay wanaagsan tahay waana sida kutubtii hore iyo kan imikaba lagu amaanay, iyadii oo ujeedadu ay tahay oo keliya xusida qiimaha aqoonta!

Odaygii xabashida u hadlay kolkii laga sheekeynayey ninkii dunida isaga tagay weli misana waxa uu lahaa;

|Weligeed isma bedeli doonto! Soomaaliyana waa uu ku ad-adkaa! Weligeen ma bedeli doono siyaasadeena ku aadan Soomaaliya| Barakat Simon. VOA, August 2012.

Intaas oo dhami waxa ay tilmaamayaan sida aynu oga arradannahay dhaqankii keliya ee Illaahay inooga raali noqday, in badan bay Soomaalidii hore ee gumaysi diidka ahaa horay u tilmaameen sida halkii rag ahaa u jabay iyo halka maanta xaal marayo! Waxaa iyadna kuwaa siibtay si wanaagsan u tilmaamay odaygii gumaysi la dirirka Inna Cabdulle Xasan kolkii uu lahaa!!

Ikhyaarkooda nimankii kufriga ugu abraaraayey

Aan lagu igraahine kalgacal ugu abraarayey

Kuwii ubad nasaaraad noqdee ferenji aanaystay

Nimankii amxaara u kacee Adarinuu guurey

Oo Aw-Cabaas diley dadkaan eedi kala gaarin

Oo uunka kala fiijiyee kala irdheysiiyey

Nimankii amxaara u kacee adarinuu guurey

Oo Milikh aabe u yehee u arrin qaadaayo

Oo xabashi eegi u noqdee u ololaynaayey

Sayid Mohamed Cabdulle Xasan

Inkasta oo uu mudo xaalku sidaa ahaa, imikana wax isbedelay oo macne leh aan loo ogayn qarankii Soomaaliyeed ee guuldaraddu ku habsatay kadib kolkii gunnaaf iyo intii ilaahay soo nacay ay hogaanka u qabteen, oo ragii ay ahayd in laga ilaaliyo ay hogaankii dalka iyo dadka majaraha u qabteen ayaa habeen baasi u galay, oo ay hog u hoyatay! Ma ka kici doontaa illaahay baa ku cilmi leh! Walow qaar badan oo u dhuun daloola dalka iyo dadka goor hore iyo imikaba ay lahaayeen |Kuftaye Ka Bood|, hadana rajada taa laga qabo ayaa u muuqata awrka oo cirbadda wax lagu tolo xagga dambe ka gala hadii aysan ummaddani dib ugu laaban dhaqankii keliya ee rabbigu oga raalida ahaa |Islaamnimadda|3:69. Islamarkaana aysan ka leexan dammane|Wadaad-xume| iyo intii tubtooda qaaday, Kuwan oo aan manraba garan karin qonofka iyo qaanso-meeris waxa imika dunida ka socda, waana sababta ay judhiiba u quusteen ee ay cadowgii qarankeena kii ugu liitay |Xabashi| isugu dhiibeen!!

Wax daraato lagu dhayey

Haduu nabarku kaga daro

Tu ka kulul in lagu dayo

Nin dikoor ah baa yidhi

Ibrahin Gadhle|Dirsooc|

Waxaa iyadna arin cusub oo damal u noqday intii badnayd Soomaalida gumaysi diidka ah baaq uu soo saaray Shariif Cabdinuur oo si wayn diinta iyo adabkaba illaahay u baray! Welina aan la maqal isagii oo dammanayaasha|Wadaad-xume| dhinaca ku haya, |ah-lul-cilmigu| waxa uu ku baaqay in dhinac laga maro, oo markii dib loo eegay falalka arxan daradda ah ee ay cadowga ku barataarayaan, oo ay ugu dambaysay baroor-diiqdii ay daraad sida kasha iyo laabta ah ola sarakaceen ninkaa dunida isaga tagay,  waxa uu ku tilmaamay in aysan isagaa ka agab sokeyn; Waxa uu ku celceliyey bulshaddu yeeysan ku dagmin oo ha ka digtoonaadaan; sida ku cad baaqaa go’aan walba oo ay gaadheen gumaysidiidku xaq buu ahaa kolkii ay caabinayeen ciidamadii ninkaa dhurdaraystay iyo garaad-xume wixii uu xagga dambe ka riixayey! Halkaas waxaa kaaga bidhaantay jawaabta su’aasha ah maxaa lagu kala gartaa guul-darro u jog iyo guul u socod?!!

Muslimiinta Itoobiya iyo Zenawi:

Muslimiinta Itoobiya ayaa lagu qiyaasaa 45% waa sida ay Zenawi iyo kooxdiisu ku doodaane, waxaa cadaadis xoogan, dil, dhac, boob iyo kufsiba u gaystay taliska Zenawi, iyo kuwii ka horeeyey oo la sheego in ay ushoodu ka kululeyd taa zenawi, waqti aan sidaa u sii fogayn ayeey ahayd kolkii 17 ka tirsan hogaanka Muslimiinta Itoobiya xabsiga loo taxaabay kadib kolkii ay ka biyo diideen in dusha lagaga keeno koox Zenawigu doonay in uu hogaan oga dhigo! Sida goob joogu ku waramay, koxdaa hogaanka lala damcay ayaa aaminsan aragtida waxa lagu sheegay |Axbaash|, arimahan oo habayaraatee kooxda Zenawi ay qarsoodi u diideen, oo waxaa si rasmi ah qalabka warbaahinta ee la iska arko toos looga baahinayey in wixii aan |axbashtaa|ahayn ay yihiin dad xag jirnimadu madaxmartay islamarkaana ujeedooyin qarsoon leh! Waana sababta hor iyo horaanba keentay in dibad bax xoogan iyo shaqaaqado ay ka dhacaan xarunta dalkaa Adisababa sababta kacdoonkii Muslimiintu ay ku diideen kooxahaa maqaarsaarka ah.

15kii August, 2012 Ururka u dooda xuquuqda aadanaha ee Amnesty International  ayaa qoraal dheer oo ay ku dhaleecaynayso maamulka Zenawi ka soo saaray dhibaatada aan qarsoodiga ahayn ee lagu hayo musliminta ku dhaqan Itoobiya, marka lagaba soo tago tan qowmiyadaha kala duwan ee geyigaa. Qoraalkaa ayaa lagu codsaday in ooda laga rogo dhamaan dadkii Muslimiinta ahaa ee xabsiga loo taxaabay iyo in hoos loo eego waxa ay dalbanayaan muslimiintu! Goor sii horaysay waxaa geyigaa uu Zenawi ka talinayey ka hana qaaday Jabhado dhowr ahaa oo dhan walba ah, min bariga illaa galbeedka itoobiya, kuwaa waxaa ugu caansanaa Jabhada Xoraynta Oromada, jabhado dhowr ahaa oo ay Soomaalidu laahaayeen, ONLF iyo tii Itxaadka ee goortii dambe Maamulka Zenawi isu dhiibtay!

Muslimiinta Itoobiya oo aan qoraal dhan u gaadh yeeli doono! Ayaan hadana waxaan jeclaystay in aan idinla wadaago intan yar oo aan isleeyahay waxay horudhac u noqon kartaa wax un ku aadan garashada Muslimiinta Itoobiya! Gabagabada qoraalkaygan gaaban oo aan ugu talagalay baroor-diiqda odayga ka baxay dagaal-oogayaasha Soomaalida, waxaan ku soo af-xidhayaa baaq uu Soomaalida u jeediyey Dr.Raabi habeenkii taariikhiga ahaa 26kii bishii December 2006 ee ay daafi-qudhunley soo gaadhay xeebaha Soomaaliya oo ay tan iyo intii ay jirtay ay ku riyoon jireen. Goortaa odaygu waxa uu joogay Ottawa xarunta dalkaa Canada. Baaqan oo runtii dhab ka hadal ahaa waxaad mar iyo marar kaleba ka dhagaysan kartaan aqalka loo dhan yahay ee http://agabsame.com

Baaqii uu Dr.Raabi u jeediyey Soomaalida

xiligaana waxa uu u dhigay sidan;

Waxa aan salaan iyo hambalyo u jeedinayaa muwaadiniinta Soomaaliyeed meel walba oo ay ka joogaan dunida, gaadh ahaan kuwa Minnesota ee ka dhiidhiyey xaalada aan maanta ku jirno ee cusub iyo waqtiga ummadda Soomaaliyeed ay haatan ku jirto. Ummadda Soomaaliyeed waxaan leeyahay dulqaado, calool adayg, Alle ka cabsi hala cuskado! Xusuusna hala yeesho wixii ina soo maray, oo dib ha la isugu noqdo oo aan is-xisaabino qof iyo wadar ummadda Soomaaliyeed. Intaa markii ay soo dhaafto anigu waxaan doonaya in aan dhowr nuqdadood u soo jeediyo Umadda Soomaaliyeed meel ay joogtaba;

1. I.            Waxa aan leeyahay ninkii |Amaxaar illaah u ahaayoow Xamar waa la galay|! Ninkii Ilaahay Alle u ahaayoow Inna-allaah xayun baaqiyun |Ilaahay waa hadhay|. Sidaas baa la kala noqonayaa labadaasi!

1. II.            Waxa maanta Soomaali haysta, guul daradda meel walba gaadhay ee Soomaalida ku dhacday, waxay ku timid dunuubteena, duruuf iyo adigoo Soomaaliyeed runtii taas weeyaane fikiri waayey, u fiirsan waayey, diiday in wax laguu sheego. 20 sano ka hor 1986 iyadoo dhulku weli nabad u muuqdo baa waxaa laguu sii sheegay oo aan Soomaalida u soo sharxay qonofka dheer ee ay amxaaradu duulimaadka ugu jirto oo ay illaa iyo badda doonayso in ay ku gaadho, markii aan wax yaabo badan isu geegeeyey ee aan dhinac walba ka eegay, aan ku sii saadaaliyey in ay 2000 imanayso xamar iyo xeebaha Soomaaliyeed, taas iyo wixii kale ee la socda arimahaa ee galbeed iyo koonfur iyo Itoobiya ku saabsan, intii oo dhan 20kaa sanana waa la daba joogay cid wax ka soo qaadayna ma jirto shacab iyo dowlad midna. Nasiib daro weeye!

1. III.            Taasaa sababta keentay, hasayeeshee 20kaa sano cadowgu iyo inta hiil iyo hoo had iyo jeerba la garab joogta caqli cudud iyo xeelad waxba  lama aanay harayn, habeen iyo maalinna waa u soo jeedeen oo arintaa waa ay ka shaqaynayeen. Haday noqoto Soomaali wax kale ayaa lagugu jeediyey! Adigaa isu jeeday qabiil baad u jeeday! Burburka noloshaada iyo dalkaaga iyo dowladnimadaadana adigaa laguu adeegsaday adiguna ma aadan arkayn! Adigaa qalab u noqday, xaabadii la shidanayey iyo qorigii wax lagu gubayey intaba adigaa noqday. Adigaana noqday sidii aad ku maahmaahaysay |Eey is cunaysa waraabe iskama celiso|, laguma jebinoo xabashiyi kuma jebin adigaa is jebiyey, adigaa isu gowracay, adigaa caloosha isaga soo riday, taasna waxay ku dhacday diidid aad diiday in aad hoos wax u daydo, war u fiirsada, war sidan ma ahan, war sidan ma ahan! Hadaan reer hebel nahay!!! Hadaan reer hebel nahay!

1. IV.            Intaas hadii aan ka soo gudubno, taariikhdu waxay ina baraysaa caasimad la galo oo cadowgu galo Soomaali gaadh uma ahan, guuldaraduna aadanuhu waa ka simanyahay, guushuna waa meerto ninba waa maalin, maanta waa adiga berina waa kan kale, Moosko iyo Baarliin intaba waa la galay, maantana waa wada xor, adisna waa la galay ninkii aan ogaynoow,  lana geli doonee malaha, Tan kale duruuf iyo shuruudihii keenay guuldaradda isla kuwaas oo kale un baa lagu gadhaa gacan sarayn iyo liibaan kama dambayn ah oo lagu waaro.

1. V.            Maanta waxaa ku soo maray ee aad aragtay Soomaaliyeed lacala in uu dhaayuhu kuugu furmo, in ay aragtidu kuugu miiranto, in aad wax ku kala soocda hada kadib, samaan iyo xumaan in aad kala soocdo, run iyo been in aad kala garato, tuug iyo aamin in aad kala ogaato, lacala in ay wax kuu tarto, lacala markuu ilaahay ku haleeshiiyo taa oo aad qaado dariiq nololeed cusub oo heer sare iyo dadnimo sare aad ku gaadho, in aad ka gudubto silica iyo dhibaatada aad ku soo jirtay 20 sanadood, kagana gaashaamato dhibaatadda joogtada ah ee cadowga iyo inta uu gaashaan buuraysto ee qarniyo soo socotay, laakiin lagugu kari waayey in aad hoos u eegto oo aad aragto.

1. VI.            Waxaan kaga hadlayaa khaa’imiinta, kuwa cadowga gaashaan buuraystay ee cadowga ku soo hogaamiyey dalkoodii hooyo, dadkiina laayey, damiir la’aan iyo been xirribaha soo xiirtay, oo xumaan iyo qas iyagga oo ku jira iska dhigaya sida in ay dadka wax tarayaan, oo nabadii yarayd ee timid burburiyey, oo cadow ku soo hogaamiyey, oo ay gaalo guul ku sheeganayso in ay baabi’iyeen dadkii Soomaaliyeed iyo mashaayikhdoodii iyo dadkodii baabi’isay, kuwaasi in aan waxba laga dhagaysan! Waayo xeer uma leh, xurmayna uma leh, xikmadna uma hayaan, awoodna uma leh in ay ummadda Soomaaliyeed u taliyaan, oo ay aayahooda dambe sugaan, khaladadii ay markii horeba ku jireen ee silsilada ahaa, badda khaladadooda iyo dunuubtooda ayaa ceeyoon dib u liqi doonta waad arki doontaan! Ummadda Soomaaliyeedna nac iyo nacalad ayeey ka mutaysteen. Waxayna ka galeen jariimado waa wayn oo aan xad lahayn oo lagula xisaabtami doono markii nolol lagu gaadho. Waxay dhag xumo ka mutaysteen aadanaha is xurmeeya ee sharafta leh ee gobanimadda jecel, oo ilaahooda yaqaana, kuwaas ayeey magac xumo ka qaadeen. Waa kuwii Jarmalka soo raacayey ee faransiiska ahaa, kuwii ruushka ee Hitler raacay, kuwa aan waxba ahayn ee lagu adeegto ee uur dooxa ee aan damiirna lahayn! Waayo ninkii hooyadii khiyaanay ee midida caloosha ka geliyey, cid doonaysa ma jirto waa adinkaa arkaya oo London lagu sumaynayo, ifka cawaaqib xumaa sugaysa, aakhirana cadaabtii ilaahay baa lala sugayaa! Iyagu halkaas ayeey ku dhamaanayaan, inta ay sii muuqdaan waa inta ay danta laga leeyahay dhamaanayso, hadhowna waxay u tuurayaan sidii kab xun oo go’day oo lagu maray safarkii bay u tuuri doonaan! Ama iyagaa god ku ridi doona waayo waxa ay og yihiin wax yaabo badan sidaa awgeedna ma sii dayn doonaan!

1. Waxaan ummadda Soomaaliyeed leeyahay yaan la is dhiibin, dalka gudihiisa, geeska Soomaalida degan iyo dibadaha intaba yaan la is dhiibin, sidaan soo sheegnay dariiqa mustaqbalka iyo guusha labaduba waa ay furan yihiin, hal haynteenuna ha ahaato |Allah waaxid Soomaali waa mid|.

1. Hadii ay noqoto dhaqdhaqaaqina aad Dunida oo dhan ka qabanaysaan gaadh ahaan Minnesota, oo aan idiin kugu soo habalyaynayo! Waa in aad ogaataan in ay tahay bilowgii, talaabadii ugu horaysay socodkii dheeraa, ee aan dib ugu hantinaynay dowladnimadeena iyo ummaddnimadeena, maanta labadiiba way lumen waa la waayey, intaad saluugnayd ee sida bisaaska iyo eeyda isu cunaysay baa kubadii gobonimadda, garaadka, iyo madax banaanida wixii oo dhan waa lagaa dhex qaaday, qofna waad dhagaysan wayday, cid aan reer hebel ahayn ma fahmaysid wax kale oo aad maqlaysaa ma jiraan, kuwaasina xaabay noqonayaan, illaahay qiil ah u bixiyo ummadda Soomaaliyeed baaqiga Baraka leh, illaahay ha u bixiyo cid wax kala garanaysa, oo ilaahooda taqaana, oo xumaan iyo wanaag u kala soocan yihiin, oo xagga loo socdo iyo tan lagu dhimanayo kala garanaya oo ilaahay iftiin siiyay!

1. IX.   Waxa aan ku soo murtiyeynayaa, Soomaaliyeed wax ka dhagayso hadii aad doonayso in aad noolaato, hadii aad doonaysid in aad is dabaqabato, hadii aad doonayso in ay wax kaa hadhaan, hadii aad doonayso in aad cidhibtir ka baxsato, in lagu cidhib tiro oo dowladnimadaada la baabi’yo ummaddaada la xasuuqo, si alaale iyo sidii la karaba laguu xasuuqo! Hadaba wax ka dhagayso inta alle kaa dhaliyey, waa Soomaali adigaa dhalay, adigaa soo dhaqay, adiga ayuu kaa naxayaa, waa ilmahaagii, inta illaahay garaad iyo aqoon gaadh ah u siiyey arimahaas, iyo sidaad ku noolaan lahayd, hadii aad doonayso in aad noolaato, wax ka dhagayso kuwaa! Intuu ilaahay garaadkaa iyo aqoontaa gaadhka ah siiyey, oo misana uu geesinimo iyo kalgacal ma guuraan ah kuu geliyey ee ummaddooda jecel! Oo u socda |Sawiyan calaa siraadin mustaqiim|, labadooda lugood ku socda oo dariiqii saxa ahaa ku socda, wax kala arkaya xagay u jeedaana garanhaya, intaad kan madaxa ku socda ee jarka ka laalaada ee aad reer hebel intaad tidhaahdo daba socota indho la’aan iyo dhago la’aan! Anigu ummadda Soomaaliyeed maanta ahaan intaas ayaan odhanayaa! Halkan hadal kama dhamayn karo, ummaddana talo ay leedahay kuma aysan noolayn, illaahay isagaa ku cilmi leh, isagaana jeclaa! Anigana iisoo duceeya meel walba oo aad joogtaan! Waxaan filayaa in dadaalka aad ku jirtaan ay dadka oo dhami idinku daydaan!

Dr.Osman Raabi

Nabad Allaha Idin Yeelo – Aamin

Baroor-diiqdii oo intaa inooga eg! Hadii eebbe yidhaahdo waxaa inoo balan ah qoraal goor dhow un iman doona oo aan oga waramayo Muslimiinta Itoobiya kuwa afka Soomaaliga ku hadla iyo kuwa kaleba iyo xaaladaha qadhaadh ee ay wajahaan habeen iyo maalinba.

MAQAALKAAN OO PDF AH HALKAAN KALA DEG

Sheriff Osman

Investagative Reports and Editors

webmaster@agabsame.com